του Jafar Panahi
(σχόλια για την ταινία (και όχι μόνο))

CRIMSON GOLD
Όταν εφαμρόζεται λανθασμένη οικονομική πολιτική και όταν οξύνονται οι οικονομικές δυσχέρειες ενός λαού ωθείται το κράτος, η πολιτεία, σε παρορμητικές κινήσεις. Αυτό προκαλεί και δημιουργία διαφορετικών τάξεων με μεγάλη απόσταση μεταξύ τους, από την άποψη της οικονομικής ισχύος. Το αποτέλεσμα αυτών των πολιτικών ήταν να εξαφανιστεί ουσιαστικά η μεσαία τάξη από τη χώρα. Τώρα υπάρχουν δυο οικονομικές τάξεις: μια με μεγάλη δυσχέρεια και μια με υπερβολική ευχέρεια. Σε αυτές τις συνθήκες ο πληθυσμός που υποφέρει οικονομικά είναι πολύ μεγαλύτερος από εκείνον που έχει άνεση.

Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΟ ΙΡΑΝ
Δυσχέρειες υπήρχαν πάντα στη χώρα μου, όχι μόνο τα τελευταία δύο χρόνια, αλλά συνεχώς. Καμιά φορά, κάτω από "περίεργες" συνθήκες ελευθερώνεται η προβολή κάποιων ταινιών. Αλλά αυτές οι "περίεργες" συνθήκες δεν είναι θεμελιώδεις ούτως ώστε να επιτρέπουν την απελευθέρωση της προβολής και της έκφρασης των δημιουργών. Τα τελευταία δύο χρόνια επιβάλλονται πιο αυστηρές καταστάσεις και συνθήκες για την προβολή ταινιών και για την εργασία μας. Δυστυχώς έως σήμερα η ταινία Ο κύκλος δεν έχει προβληθεί στο Ιράν. Αλλά και η προβολή της ταινίας Crimson Gold δεν έχει επιτραπεί ακόμα. Ωστόσο, σε προσωπικό επίπεδο δεν ακολουθώ αυτές τις δυσχέρειες. Ακόμα κι αν δεν επιτρέπεται η προβολή των έργων μου αυτό δεν με αποθαρρύνει να προβώ σε νέες δημιουργίες, σε συνεχή δημιουργία.
Τα καθεστώτα θέλοντας να ισοπεδώσουν τις αντιλήψεις του κοινού ωθούνται προς μία δικτατορική συμπεριφορά. Είναι δεδομένο ότι κάτω από αυτές τις συνθήκες δεν μπορούν να ανέχονται την οποιαδήποτε δημιουργία και με αυτή την έννοια επιβάλλουν κυρώσεις. Σε αυτές τις συνθήκες δεν επιχειρώ να γίνω ένας πολιτικός σκηνοθέτης. Οι δικές μου δημιουργίες είναι κατεξοχήν κοινωνικές. Το καθεστώς φοβάται αυτού του είδους τις δημιουργίες αλλά και την προβολή των κοινωνικών θεμάτων. Οπωσδήποτε οι ρίζες όλων των κοινωνικών προβλημάτων συμπεριλαμβάνουν και πολιτικές διαστάσεις και αυτό φαίνεται ότι δεν είναι αρεστό σε πολλούς. Το γεγονός ότι τονίζω πώς δεν είμαι πολιτικός δημιουργός, δεν σημαίνει ότι δεν αναφέρομαι και στις πολιτικές προεκτάσεις των κοινωνικών προβλημάτων. Δεν προσπαθώ να προβάλλω τρόπους επίλυσης των προβλημάτων. Αντιθέτως παρουσιάζω τα ίδια τα προβλήματα τα οποία είναι προεκτάσεις των πολιτικών που ακολουθούνται. Δυστυχώς, σε αυτές τις συνθήκες, ό,τι αντιτίθεται των αντιλήψεων των καθεστωτικών τους βρίσκει αντίθετους και πολέμιους.

ΠΕΡΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΝ
Στην ουσία επανάσταση σημαίνει εξουδετέρωση κάποιων ανθρώπων και νομίζω ότι ο ιρανικός λαός δεν επιθυμεί κάτι τέτοιο. Πιστεύει περισσότερο στη συνύπαρξη αντίθετων απόψεων, δημοκρατικά και ειρηνικά. Αν αυτό δεν επιτευχθεί μέσω ομαλών συνθηκών, οπωσδήποτε θα φτάσουν σε μια επαναστατική συμπεριφορά. Πάντως, μετά από σχεδόν 120 χρόνια εμπειρίας του ιρανικού λαού για την επίτευξη της Δημοκρατίας, νομίζω ότι έχουν αποκτήσει την εμπειρία ότι οι επαναστατικές κινητοποιήσεις δεν επιφέρουν το επιθυμητό αποτέλεσμα. Ο περισσότερος κόσμος επιθυμεί δημοκρατικές εκλογές. Ελπίζω ότι αυτό θα συμβεί με ομαλές διαδικασίες. Είμαι αναγκασμένος να ελπίζω στο καλύτερο μέλλον της πατρίδας μου, δεδομένου ότι η ελπίδα δίνει και έναυσμα για καλύτερη ζωή. Είμαι σίγουρος ότι ο ιρανικός λαός θα πετύχει αυτό που στοχεύει.

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ
Αν επαναληφθώ σε ταινία τότε θα είναι το τέλος της κινηματογραφικής μου ζωής. Έχω τη δυνατότητα να δημιουργήσω μια -δυο ταινίες το χρόνο αλλά το αποφεύγω. Δημιουργώ μια ταινία κάθε περίπου τρία χρόνια. Αν είναι μικρότερη η χρονική απόσταση νομίζω ότι η μια ταινία θα ακολουθεί την άλλη και αυτό σημαίνει επανάληψη.
Η διαφορετικότητα των ταινιών μου έγκειται στην υπομονή μου να επεξεργαστώ νέα θεματολογία ώστε να μπορέσω μετά από εύλογο χρονικό διάστημα να δημιουργήσω νέα ταινία. Πράγματι υποφέρουμε από την υπερβολική λογοκρισία στη χώρα. Το πιο επικίνδυνο όμως είναι αν φτάσω στο σημείο, φοβούμενος τις κυρώσεις, να λογοκρίνω εγώ τον εαυτό μου. Τότε δεν θα έχω να αναδείξω τίποτα. Το ευτύχημα είναι ότι υπάρχει ένα μικρός μέρος του ελεύθερου Τύπου στο Ιράν, το οποίο μου έχει συμπαρασταθεί και έχω καταφέρει να εκμεταλευτώ κάποιες στιγμές για την δημιουργία νέας ταινίας. Τα κλειστά συστήματα διακυβέρνησης απ’ έξω φαίνονται πιο σκληρά. Όταν τα ζεις είναι εύκολο να βρεις τρόπους ελιγμών και να δημιουργήσεις συνθήκες για τις δικές σου εκφράσεις.

ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ
Με τον Abbas Kiarostami, έχουμε  διαφορές στις ταινίες μας, κάτι το οποίο είναι απόλυτα φυσιολογικό. Αυτό νομίζω ότι αποτελεί την ελκυστικότητα του ιρανικού κινηματογράφου, ο οποίος στα τελευταία δέκα – δώδεκα χρόνια έχει αναδειχθεί σε διεθνές επίπεδο. Εν μέρει αυτό οφείλεται και στους νέους δημιουργούς που αναδεικνύονται από εποχή σε εποχή. Η συνεργασία μου με τον Kiarostami αποτελεί μια απόδειξη της καλής πρόθεσης και των δυο μας.

(Πηγή: δελτίο τύπου του 44ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης)