Οι ταινίες του, βαθιά ανθρώπινα υπαρξιακά δοκίμια, παρατηρούν τον κόσμο που μας περιβάλλει και εξερευνούν τον ψυχισμό των πρωταγωνιστών του: Ο Σταύρος Ψυλλάκη, δημιουργώντας σχέσεις εμπιστοσύνης με τους «ήρωές» του, παρατηρεί και προσεγγίζει με διεισδυτική ματιά το θέμα του και αναδεικνύει τις κρυμμένες αλήθειες τους, φτιάχνοντας παράλληλα ένα μοναδικό πορτρέτο της σύγχρονης Ελλάδας.
Οι ταινίες
Οφειλή (2021)
«Ο κάθε άνθρωπος που γνωρίζουμε στη ζωή μας είναι ένα ταξίδι και πολλές φορές νιώθουμε από την αρχή αν θα ταξιδέψουμε μαζί του πρώτη θέση ή χωρίς αποσκευές και με άδειες τσέπες». Ο Αλέκος Ζούκας είναι ένας άνθρωπος ιδιαίτερα αγαπητός, γλεντζές και ταυτόχρονα βαθιά σκεπτόμενος και στοχαστικός. Ένας άνθρωπος που δύσκολα τον ξεχνάς αν τον γνωρίσεις. Στην ταινία, τα ταξίδια του σκηνοθέτη με τον Αλέκο Ζούκα και τους φίλους του στην Πυρσόγιαννη εναλλάσσονται με τις εκμυστηρεύσεις του Αλέκου για την εμπειρία του με τον καρκίνο. Ένα εγκώμιο στη φιλία από έναν άγγελο αμαρτωλό.
Η φωτογραφία μου (2020)
Η ολιγόλεπτη μικρού μήκους ταινία του Σταύρου Ψυλλάκη γυρίστηκε στη διάρκεια της καραντίνας, μετά από ανάθεση του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, στο πλαίσιο του πρότζεκτ Spaces, εμπνευσμένο από το βιβλίο «Χορείες χώρων» του Ζωρζ Περέκ. Οι σκηνοθέτες που συμμετείχαν στο πρότζεκτ γύρισαν τις ταινίες μέσα στο σπίτι τους, καταθέτοντας το δικό τους επίκαιρο κινηματογραφικό σχόλιο για την πρωτόγνωρη κατάσταση που βίωσε ο πλανήτης. «Παλιά, θυμάμαι, όταν μου ζητούσαν μια φωτογραφία μου -να με βλέπουν και τις ώρες που δεν ήμασταν κοντά- τους έλεγα θα σας δώσω μια φωτογραφία της βιβλιοθήκης μου» αναφέρει ο Σταύρος Ψυλλάκης. «Νόμιζα πως ήμουν τα βιβλία που λάτρευα. Σήμερα, μεγάλος πια, διερωτώμαι αν το πρόσωπό μου, δικιά μου αποκλειστικά ευθύνη και όχι κάποιας τυχαίας φυσικής εύνοιας, είναι τα βιβλία που λάτρεψα...».
ΓΙΑ ΧΩΡΙΣ ΛΟΓΟΥΣ συναντήσεις με τον Γιώργο Μανιάτη (2019)
Ο Γιώργος Μανιάτης (1939-2018), λεγεωνάριος στην Αλγερία στα 18 του, συγγραφέας και μουσικός στη συνέχεια, ορίζει τον εαυτό του ως «δημόσιο κίνδυνο». Η ταινία δεν είναι μια βιογραφία του Μανιάτη. Αναζητά την περιπέτεια της ψυχής του, μιας συνείδησης σε διαρκή εγρήγορση, εμπρηστικής και αυτοπυρπολούμενης. «Αλλάζει τη ζωή, όποιος αλλάζει ζωή» μας λέει.
Ολυμπία (2015)
Η Ολυμπία, 33 χρονών και 3 μηνών έγκυος, μαθαίνει πως έχει καρκίνο στον πνεύμονα. Μετά από πολλές αμφιταλαντεύσεις και δυσκολίες, θα κρατηθεί το έμβρυο και θα γεννηθεί ένα υγιέστατο μωρό, ο Παναγιώτης. Τέσσερις μήνες μετά τον τοκετό και ενώ ο καρκίνος καλπάζει, ο σκηνοθέτης και το συνεργείο της ταινίας θα μείνει για 4 μέρες κοντά στην Ολυμπία και την οικογένεια της.
Μικρές ιστορίες Ρομά (2014)
Η Αθανασία, ο Θόδωρος, ο Γιώργος, η Χρυσούλα ζουν και κινούνται στο Ζεφύρι, στο Μενίδι και στην ευρύτερη περιοχή. Δεν μένουν πια σε τσαντίρια και καταυλισμούς, αλλά σε ένα σύγχρονο αστικό περιβάλλον, ο καθένας ανάλογα με τις δυνατότητές του. Μέσα από μικρές ιστορίες που μας αφηγούνται για τη ζωή τους, ξεδιπλώνει σιγά, σιγά ο καθένας τους, τη δική του, ιδιαίτερη, προσωπικότητα. Γίνονται πρόσωπα με όνειρα, ελπίδες και απογοητεύσεις.
Το δίλημμα (2013)
Ο Γιάννης Μπεχράκης και ο Λευτέρης Πιταράκης έχουν καταγράψει με τη φωτογραφική τους μηχανή σημαντικά πολεμικά γεγονότα και στιγμές που σημάδεψαν την ανθρωπότητα. Το δίλημμα εστιάζει στο ρόλο του φωτορεπόρτερ και στα ηθικά ζητήματα που προκύπτουν σε καταστάσεις πολέμου και ακραίας βίας. Αυτοτελές επεισόδιο από την τηλεοπτική σειρά «Οπτική γωνία» της ΕΡΤ.
ΜΕΤΑΞΑ ακούγοντας το χρόνο (2012)
«Συμβιώνοντας με τον καρκίνο είναι μια συγκλονιστική εμπειρία αυτογνωσίας σ’ ένα υποθηκευμένο μέλλον. Ένα μοναδικό σημείο ανάμεσα στη ζωή και το θάνατο. Ο καρκινοπαθής πορεύεται μεταξύ μιας εσωτερικότητας, αυτογνωσίας, εγρήγορσης, εξαιρετικής ευαισθησίας και παράνοιας, βαδίζοντας προς τα πίσω με διεισδυτικό βλέμμα και οξύτατη προσοχή» - Ιωάννα Καρυστιάνη. Με αφετηρία γιατρούς και προσωπικό του αντικαρκινικού νοσοκομείου Μεταξά που πάσχουν οι ίδιοι από καρκίνο, παρακολουθούμε αυτήν τη ξεχωριστή ομάδα ασθενών καθώς συνεχίζουν να εργάζονται στο νοσοκομείο. Από το σοκ της πρώτης φοράς που το ακούει κάποιος, έως την εμπειρία του «...έμαθα να ακούω το χρόνο», ο καρκίνος από απειλή θανάτου γίνεται δάσκαλος ζωής γι’ αυτούς τους ανθρώπους, όχι μόνο προσθέτοντας χρόνια στη ζωή τους, αλλά και προσθέτοντας Ζωή στα χρόνια τους.
Μυλωνογιάννη 120, Χανιά (2011)
«Το ’81 ξεκίνησα να δουλεύω, μαζί με το Νίκο, σε αυτή τη δουλειά. Πέρασαν, σαν να ’ναι χθες, 30 χρόνια. Μου αρέσει πάρα πολύ η συναναστροφή εδώ με τον κόσμο, η πλάκα που κάνουμε. Δεν οικονομήσαμε, αλλά ήταν όμορφα». Ο Νίκος και ο Θοδωρής έχουν ένα συνεργείο που επισκευάζει βέσπες στα Χανιά. Λίγο πριν βγουν στη σύνταξη, με τα χέρια στα γράσα και τα ρουλεμάν, μας φιλοξενούν στην καθημερινότητά τους. Αυτοτελές επεισόδιο από την τηλεοπτική σειρά της ΕΡΤ «Docville».
Άλλος δρόμος δεν υπήρχε (2009)
Στη Κρήτη ένα τμήμα του Δημοκρατικού Στρατού επιβίωσε ακόμα και όταν ο Εμφύλιος τελείωσε στην υπόλοιπη Ελλάδα. Οι αντάρτες αυτοί, παράνομοι και επικηρυγμένοι, κρύβονταν για 14 περίπου χρόνια στον Νομό Χανίων, ανασυγκροτώντας τις παράνομες οργανώσεις του ΚΚΕ. Το 1962 έξι από αυτούς δραπέτευσαν και, μέσω Ιταλίας, έφτασαν στην Τασκένδη. Επαναπατρίστηκαν όλοι τους το 1976, διαγραμμένοι από το Κόμμα. Οι τρεις ζουν και αποτελούν τα κεντρικά πρόσωπα της ταινίας. Παρακολουθούμε την ιστορία κάποιων ανθρώπων σε απίστευτες για τα σημερινά δεδομένα συνθήκες, οι οποίοι δίνουν έναν αγώνα αξιοπρέπειας και ένα παράδειγμα στάσης ζωής, δυσεύρετα στην εποχή μας. «Πρωταγωνιστές» και «αφανείς» ήρωες αυτής της ιστορίας, πέρα από ιδεολογίες, ενσαρκώνουν κάτι πολύ σημαντικό: βαθιά προσήλωση στον ίδιο τον άνθρωπο και στην αξιοπρέπειά του.
Ο άνθρωπος που ενόχλησε το σύμπαν (2000)
Ψυχιατρείο Χανίων. Μια ομάδα ασθενών μάς φιλοξενεί στην «Εκκλησία του Δήμου», το χώρο που καθημερινά συναλλάσσονται και συνομιλούν, εκεί που άλλος ζητάει κατοστάρικο κι άλλος ζητάει λόγο. Στο χώρο που καθημερινά διαχειρίζονται την ομορφιά τους και τη σχέση τους καλά. Μια άλλη ομάδα, πρώην χρόνιων ασθενών, εκτός Ψυχιατρείου πλέον, βιώνει μια επίπονη διαδικασία κοινωνικής επανένταξης και αποτολμά, ένα εβδομαδιαίο ταξίδι στη Δανία. Η ταινία, μέσα από τον παράλληλο λόγο των δύο ομάδων, προσπαθεί ν΄ ακούσει το λόγο της τρέλας, κάτω από το χαώδες παραλήρημά της, κρούστα μιας βαθιάς θάλασσας. Προσπαθεί να δει τη δραματική σύγκρουση του ανθρώπου με την τρέλα, στη βαθύτατη απόγνωση και απόλυτη αμφιβολία για κάθε όψη του είναι που εμπεριέχει. Αν τη ζωή μας κυκλώνει ο θάνατος, τη διανοητική μας υγεία γυροφέρνει η παραφροσύνη. Στην τρέλα, ο άνθρωπος νιώθει πώς δεν έχει να επιστρέψει πουθενά. Δεν είναι πια. Ήταν.
(δ.τ.)
