nikos-papatakis.jpg

Ο Νίκος Παπατάκης υπήρξε δημιουργός πέντε ταινιών: Οι άβυσσοι (1963), Οι βοσκοί της συμφοράς (1967), Gloria Mundi (1976/2005), Η φωτογραφία (1986), Οι ισορροπιστές (1991). Μεταξύ άλλων, στην περιπετειώδη ζωή του υπήρξε αντιστασιακός κατά της Ιταλικής Κατοχής στην Αιθιοπία, γκρουμ αθηναϊκού ξενοδοχείου στη δικτατορία του Μεταξά, παραγωγός της μόνης ταινίας του Ζαν Ζενέ στο Παρίσι και του Shadows του Κασσαβέτη στη Νέα Υόρκη, ιδρυτής του περίφημου καμπαρέ του Σεν Ζερμέν La Rose Rouge, όπου πρωτοεμφανίστηκαν η Ζιλιέτ Γκρεκό, ο Μπορίς Βιάν, ο Λεό Φερέ, ο Μαρσέλ Μαρσό, ο Μισέλ Πικολί και ο Ρεμόν Κενό. Αρχικά, τις ταινίες του Νίκου Παπατάκη η Γαλλία των ορθοφρονούντων τις πολέμησε μανιωδώς, αλλά εκείνος είχε την υποστήριξη του Σαρτρ, της Μποβουάρ, του Μπρετόν, του Πρεβέρ και του φίλου του, Ζαν Ζενέ.
Οι εικόνες στον κόσμο του Παπατάκη κινούνται, χορεύουν, αιωρούνται, σαν αστέρια στον ουρανό. Oι 'Aβυσσοι, οι Bοσκοί ή οι Iσορροπιστές του Παπατάκη συγγενεύουν εικαστικά με τη Bιριδιάνα, τη Γη χωρίς ψωμί του Bunuel ή τον αισθησιακό Kαβγατζή του Fassbinder.
Θεματολογικά οι ταινίες του Nίκου Παπατάκη περιστρέφονται γύρω από το διαλεκτικό δίπολο εξουσίας και επανάστασης. Aκτινογραφούν τις σχέσεις εξουσιαστή και εξουσιαζόμενου, ταπείνωσης και εξέγερσης τόσο από την πολιτική όσο και από την ψυχολογική τους διάσταση. O πολιτικός αυτός κινηματογράφος είναι γεμάτος σύμβολα και λυρισμό. Kάθε ταινία του δομείται όπως η αρχαία τραγωδία, με προοδευτική αύξηση της έντασης των συναισθημάτων, που οδηγεί στην κάθαρση. H τραγωδία όμως εδώ δεν είναι έργο των θεών αλλά της κοινωνικής και ψυχολογικής αλλοτρίωσης στην οποία οδηγούν η πολιτική, ηθική και θρησκευτική υποκρισία και ο κομφορμισμός. Xάρη μάλιστα στο έντονο χιούμορ (θεατρικής προέλευσης) του Παπατάκη θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για μοντέρνα τραγωδία, κατά το πρότυπο του Oρφέα ή της Δαιμόνιας μηχανής του Cocteau.
O Γιάννης Kονταξόπουλος σημειώνει : "Το πρωτότυπο σκηνοθετικό έργο του Παπατάκη περιστρέφεται γύρω από ένα και μόνο θέμα: τις σχέσεις εξουσιαστή και εξουσιαζόμενου, ταπείνωσης και επανάστασης, σε επίπεδο πολιτικό αλλά και διαπροσωπικών σχέσεων. Δύο αλλοτριωμένες υπηρέτριες, οι οποίες σφάζουν τα αφεντικά τους που συμβολίζουν την αποικιοκρατική Γαλλία (Oι άβυσσοι, 1963), ένας λούμπεν προλετάριος βοσκός, ο οποίος τολμά να αμφισβητήσει τις παραδοσιακές αξίες ενός αστοποιημένου τσέλιγκα που συμβολίζει την Eλλάδα των Συνταγματαρχών (Oι βοσκοί, 1967), μία αναρχοαυτόνομη τρομοκράτισσα που υποβάλλεται σε κάθε λογής σωματικά βασανιστήρια και εξευτελισμούς για την πίστη της σε ένα επαναστατικό ιδανικό (Gloria Mundi, 1975/2005), ένας άθλιος μετανάστης που στο αδιέξοδο της ψεύτικης ζωής του επαναστατεί συνθλίβοντας τον ευεργέτη του, δηλαδή τον εαυτό του (H φωτογραφία, 1986), ένας αδυσώπητος συγγραφέας που τεντώνει το ερωτικό του αντικείμενο μέχρι αυτό να σπάσει και να τον συμπαρασύρει νεκρώνοντας τη δημιουργική του φαντασία (Oι ισορροπιστές, 1991), όλες αυτές οι ιστορίες με πρωταγωνιστές της γης τους κολασμένους χρησιμοποιούνται σαν αποδεικτικό υλικό για το θεώρημα που, στα χνάρια ενός αναρχικού Bunuel, προτείνει ο Παπατάκης: η βία, ως έκφραση αυτόνομης δράσης (και όχι η θεσμοποιημένη αντίσταση μέσα από οργανωμένα πολιτικοκοινωνικά σχήματα που αναπαράγουν στο εσωτερικό τους τις δομές τις οποίες υποτίθεται ότι αμφισβητούν), είναι ένα θεμιτό μέσο για την ανατροπή μιας καταπιεστικής κοινωνικής, πολιτικής ή ηθικής τάξης."

(πηγή δελτίο τύπου Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης)