zapas1.jpg

Συνεπής σε ένα σινεμά με αυθεντικά προσωπικό στίγμα, ο Κώστας Ζάπας ξεγυμνώνει με σκληρό ρεαλισμό μια κοινωνία σε αποσύνθεση, δυναμιτίζοντας τα όρια των προκαταλήψεων. Ενδεικτικό της ιδιαίτερης ταυτότητάς του είναι η συμφωνία με την Trust Film Sales, την εταιρία διεθνών κινηματογραφικών πωλήσεων της Zentropa του Λαρς φον Τρίερ, για εκπροσώπηση του συνόλου του έργου του έλληνα σκηνοθέτη.
Στο φακό του Ζάπα, η αστική καθημερινότητα ιδωμένη μέσα από την οικογένεια, τη σεξουαλικότητα και την πολιτική, εκτίθενται πρωτόγονα, απαλλαγμένα από καθετί συμβατικό. Οι επιθετικοί διάλογοι, οι γκροτέσκ χαρακτήρες και η «βρώμικη» ατμόσφαιρα των ψηφιακών καρέ του, συνηγορούν στα παραπάνω, αποφεύγοντας ταυτόχρονα την παγίδα της «πρόκλησης για την πρόκληση». Ο απαγορευμένος ερωτισμός, η αυταρχική βία και η κατάλυση των ηθικών νόμων μέσα στους κόλπους του κλειστοφοβικού ενδοοικογενειακού περιβάλλοντος κυριαρχούν στην τριλογία των ταινιών Uncut Family (2004), The Last Porn Movie (2006) και Μικρές ελευθερίες (2008). Εδώ ο δημιουργός αποδομεί χωρίς περιστροφές την ελληνική πυρηνική οικογένεια ως παθογενή βάση της γενικευμένης κοινωνικής κρίσης. Στην τελευταία του ταινία Η ανταρσία της Κόκκινης Μαρίας (2010), αποκρυσταλλώνεται η άποψη αυτή, υπό πολιτικό πρίσμα αυτή τη φορά, μέσα από ένα πανκ μανιφέστο για την προσωπική επανάσταση δύο αντι-ηρώων, το οποίο, όπως όλη η φιλμογραφία του Κώστα Ζάπα, εκφράζει τολμηρά τη μεγαλύτερη ίσως αρετή του σινεμά του: ωμό, ακραίο, αλλά απόλυτα αληθινό, όπως άλλωστε και η πραγματική ζωή.

Οι ταινίες

The Last Porn Movie
Ο άντρας Ψ, πρώην πορνοστάρ, ξεπεσμένος οικονομικά, ζει με τη γυναίκα του, γυναίκα Β, και την έφηβη κόρη τους Τόνια. Ο μόνος τρόπος για να συνεχίσουν να ζουν άνετα είναι ο πρώην πορνοστάρ να γίνει παραγωγός πορνοταινιών. Ζητάει λοιπόν τα χρήματα από το ζευγάρι των χρηματοδοτών, του άντρα Χ και της γυναίκας Α. Προκειμένου να καταφέρει να πάρει τα λεφτά, ο πρώην πορνοστάρ δημιουργεί παράλληλες σχέσεις. Όμως το ζευγάρι των χρηματοδοτών θέτει έναν όρο. Για να του δώσουν τα λεφτά, πρέπει η έφηβη κόρη τους να παίξει στην πορνοταινία. Οι δύο γονείς δέχονται...
zapas2.jpg
Uncut Family
Η ζωή ενός αγοριού κατά την εφηβεία παίρνει μια νέα τροπή όταν αποκαλύπτονται οι σχέσεις του με τη μητέρα και τον πατέρα του. Η ταινία Uncut Family εστιάζει σε μια οικογένεια στην πιο ευαίσθητη, αλλά και πιο ωμή μορφή της, τη στιγμή ακριβώς που η φαινομενική της ισορροπία καταρρίπτεται. Με αφορμή την αποκάλυψη των σχέσεων του νεαρού αγοριού με τους γονείς του, η ταινία υπογραμμίζει στα πέντε κεφάλαιά της (Ο γιος, Ο πατέρας, Η μητέρα, Πατέρας και γιος, Η Αγία Οικογένεια) μια περίπτωση ενδοοικογενειακής σεξουαλικότητας πέραν των συνηθισμένων ταμπού.

Η ανταρσία της κόκκινης Μαρίας
Σε μια πόλη με χέβι μέταλ μουσική και τη φωνή της Μαρίας Κάλλας να στοιχειώνει τους ήρωες, ένας ηλικιωμένος άντρας, πρώην τρομοκράτης που ντύνεται γυναίκα, γνωστός ως «η κόκκινη Μαρία», ζει χωρίς νόμους και κρύβεται στο περιθώριο, ως πόρνη και διασκεδαστής, χορεύοντας στα café παλιούς, ξεπερασμένους χορούς για τους θαμώνες, που του δίνουν λεφτά. Στο δρόμο συναντά ένα χαμίνι, ένα νεαρό αγόρι ετοιμοθάνατο από επίθεση νεοφασιστών που ζουν στην ίδια πόλη. Το αγόρι, εξαρτημένο από το αλκοόλ, ακούει τη φωνή της Μαρίας Κάλλας, μιλάει με τη νεκρή ντίβα και με τη μάνα του που του λείπει. Κάτω από την επήρεια σχεδόν θανατηφόρας δόσης ναρκωτικών ονειρεύεται τον τέλειο κόσμο. Η «κόκκινη Μαρία» σώζει το αγόρι και του μαθαίνει τη δουλειά. Για να επιβιώσουν μπουκάρουν σε café, δίνοντας παραστάσεις που μιλάνε για έναν νέο πολιτικό Θεό, για το πολιτικό λάθος του Θεού και για το τέλος της ιδεολογίας. Ο κόσμος τους είναι άγριος. Κι αστείος. Μαζί γίνονται ο μάγος της φυλής, ο ιερός τρελός, ο αντάρτης. Ζουν μια μαγική προσωπική επανάσταση. Όμως, μια σειρά από φόνους θα τους κάνουν από ιδεολόγους, κατά συρροήν εγκληματίες.

Μικρές ελευθερίες
Ένας αυταρχικός άντρας, στα ορεινά της ελληνικής επαρχίας, εμπορεύεται μετανάστες και νεαρές πόρνες από τις βαλκανικές χώρες. Ο άντρας δεν διστάζει να εκπορνεύσει την ανήλικη κόρη του, Φανή. Η Φανή, εξαρτημένη πια από τα ναρκωτικά και ψυχικά ανάπηρη, δεν αντιστέκεται στη βία του πατέρα της και δουλεύει ως πόρνη γι’ αυτόν. Ο πατέρας επιθυμεί να εκπορνεύσει και τον μικρό του γιο, τον Χρήστο. Ο Χρήστος, άγουρος ακόμα και εγκλωβισμένος σε αυτήν την οικογένεια, φέρεται αυτοκτονικά. Ανάμεσα στα δύο αδέλφια, τη Φανή και τον Χρήστο, γεννιέται αναπόφευκτα ερωτισμός. Το μόνο που έχουν είναι ο ένας τον άλλον. Κανείς τους όμως δεν το παραδέχεται. Και κανείς δεν μπορεί ακόμα να κάνει κάτι για τον άλλον. Η Φανή μέρα με τη μέρα καταρρέει. Ο πατέρας συνεχίζει να βασιλεύει. Ωστόσο, ο μικρός του γιος, ο Χρήστος, αντιστέκεται. Μετά την εφηβεία, έρχεται για έναν άντρα η ώρα της διαδοχής. Αρνείται την εκπόρνευσή του από τον πατέρα του. Αλλά στο βασίλειο του πατέρα, ο τελευταίος λόγος ανήκει στον βασιλιά...

(πηγή δελτίο τύπου 53ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης )