henry.jpg

Ενσάρκωση του διαβόλου ή απλώς ψυχικά άρρωστος, για τους υπηρέτες της τηλεόρασης, ο serial killer είναι ταγμένος στο να ικανοποιεί τις ακόραστες ανάγκες των media για αίμα και τρόμο. Αποτελώντας την προσωποποίηση του απόλυτου κακού, φαίνεται να ασκεί μια γοητεία που ερεθίζει τα πιο χαμηλά ένστικτα του τηλεοπτικού κοινού. Αν όμως για την τηλεόραση αποτελεί μια σειρά εικόνες που ανεβάζουν τους δείκτες θεαματικότητας των δελτίων ειδήσεων, καθηλώνοντας το φιλοθεάμον κοινό, για την κινηματογραφική οθόνη είναι ένα ακόμα πρόσωπο που προσφέρει ευκαιρίες και ανοίγει δυνατότητες. Ευκαιρίες και δυνατότητες για ένα ταξίδι περιπλάνησης στην πιο σκοτεινή όψη της ανθρώπινης ψυχής και για μια μελέτη με ψυχαναλυτικές παραμέτρους.
Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερες ταινίες τοποθετούν στο κέντρο της μυθοπλασίας τους ή στις περιφέρειές της, το πρόσωπο του serial killer. Αποκλειόμενων των splatter εκδοχών, οι τίτλοι των ταινιών που παρατίθενται (χωρίς αξιολογική και κριτική διάθεση)είναι ενδεικτικοί του αυξανόμενου ενδιαφέροντος του κινηματογράφου: Psycho (Alfred Hichcock, 1960), Peeping Tom (Michael Powell, 1960), The Boys Next Door (Penelope Spheeris, 1985), Henry: The Portrait of a Serial Killer (John Mcnaughton, 1990), Silence of Lambs (Jonathan Demme, 1991), Kalifornia (Dominic Sena, 1993). Αν υπάρχει κάτι κοινό στις παραπάνω ταινίες (εκτός του πρόσωπου του serial killer) είναι ότι συνδέουν τη δραματουργία τους είτε με την ατμόσφαιρα και τη δυναμική του χώρου, είτε με την κίνηση του ταξιδιού.
foster3.jpgΑπό την αρχετυπική ταινία Psycho (όπου το σπίτι στον λόφο αποτελεί το σύμβολο μιας δυναστικής μητρικής παρουσίας), στην αίθουσα προβολής του Peeping Tom (έναν χώρο λατρείας της επιθυμίας του βλέμματος) και στο δωμάτιο του υπόγειου στο Silence of Lambs (χώρο πραγματοποίησης της πιο σκοτεινής ανθρώπινης επιθυμίας)- ο κλειστός χώρος αποτελεί το θερμοκήπιο για την ανάπτυξη μιας πνευματικής διαταραχής, για την παρέκκλιση από το κανονικό. Η ερμητικότητα του χώρου αναδεικνύει τις πιο σκοτεινές όψεις του ανθρώπου, αποτελεί ένα εκτροφείο για τα άγρια ένστικτα του, γίνεται το πεδίο στο οποίο εκτίθενται τα πάθη της ψυχής. Εδώ ο serial killer, μακριά από τα επιτιμητικά βλέμματα των συνανθρώπων του, θα αναπτύξει τις κρυφές πλευρές της προσωπικότητας του (αυτές που οι κοινωνικές συμβάσεις απορρίπτουν), θα γοητευθεί από τις δυναμικές εκτροπές από το κανονικό, θα αναζητήσει τη θαλπωρή του σκότους, θα ενδώσει στα πάθη του.
Αν ο κλειστός χώρος είναι ο τόπος ενός δράματος που παίζεται στα βάθη της ανθρώπινης ψυχής, το ταξίδι αποτελεί το αγγελτήριο του: είναι η δημοσιοποίηση και η έκθεση στο κοινό βλέμμα. Η περιπλάνηση του serial killer σε άλλους τόπους (Henry, Kalifornia, The Boys Next Door), μακριά από τη μήτρα του κακού και το τόπο γέννησης του, δεν είναι απλώς ένα ταξίδι περιήγησης. Αποκτά τις διαστάσεις ενός ταξιδιού αυτογνωσίας είτε για τον ίδιο serial killer, είτε πολύ συχνά για τους διώκτες του. Το φως του εξωτερικού χώρου αντιπαρατίθεται στο ζοφερό σκότος της ψυχής και υπογραμμίζει με έμφαση την ύπαρξη του κυρίαρχου διχασμού της προσωπικότητας του: ανάμεσα σε αυτά που κοινωνικές συμβάσεις επιτάσσουν και σε αυτά που οι σκοτεινές επιθυμίες της ψυχής απαιτούν. Είναι τελικά η κίνηση στο χώρο που αποκαλύπτει το εσωτερικό κενό της ύπαρξης, που συνδέει τη μισανθρωπία του δολοφόνου με το πνευματικό κενό της καταναλωτικής κοινωνίας, που διαχέει στον κοινωνικό χώρο το βαθύτερο πυρήνα της προσωπικότητας ενός serial killer: την άρνηση δηλαδή του Άλλου ως αληθινού προσώπου και την υποβίβαση της ανθρώπινης ύπαρξης σ’ ένα αντικείμενο πραγμάτωσης σκοτεινών επιθυμιών.

Δημήτρης Μπάμπας