(Τυχερό αστέρι)
του Hirokazu Kore-eda
(η κριτική του Δημήτρη Μπάμπα)
Μια βροχερή νύχτα. Ένα φωτεινός σταυρός στη στέγη μιας εκκλησίας. Η φιγούρα μιας νεαρής κοπέλας που πλησιάζει. Στην αγκαλιά της κρατά ένα νεογέννητο βρέφος. Το αφήνει μπροστά στη βρεφοδόχο. Δύο γυναίκες μέσα σ’ ένα αυτοκίνητο παρακολουθούν από μακριά τη σκηνή…
Έχοντας στο κέντρο ένα «κρυφό» κοινωνικό πρόβλημα- της εγκατάλειψης νεογέννητων από τις μητέρες τους-, η ταινία του Ιάπωνα Hirokazu Kore-eda διαδραματίζεται στη γειτονική Νότια Κορέα. Κεντρικά πρόσωπα της αφήγησης είναι η νεαρή μητέρα –την υποδύεται η τραγουδίστρια και ποπ είδωλο Lee Ji-eun- και δύο μικρο-απατεώνες –στους ρόλους οι εξαιρετικοί Song Kang-ho (Sympathy for Mr. Vengeance/ 2002, Memories of Murder/ 2003, The Host/ 2006, Parasite/ 2020) και Gang Dong-won, - που προσπαθούν μαζί με την μητέρα να πουλήσουν το νεογέννητο σε άτεκνα ζευγάρια που έχουν απογοητευθεί από τις χρονοβόρες διαδικασίες μιας νόμιμης υιοθεσίας. Τις διαδρομές τους στις πόλεις της Κορέας ακολουθούν κατά πόδας δύο γυναίκες αστυνομικοί που προσπαθούν να παγιδεύσουν τους πωλητές του νεογέννητου και να τους συλλάβουν επ’ αυτοφώρω. Στις περιπλοκές της αφήγησης βρίσκουμε την άγρια δολοφονία του πατέρα του νεογέννητου, ενός γκάγκστερ, και τις προσπάθειες της αστυνομίας να αποκαλύψει τον/ την δολοφόνο…
Ο «κρυφός» ήρωας της αφήγησης και το πρόσωπο που υφίσταται τα πάνδεινα είναι το νεογέννητο, ένα πρόσωπο βουβό και ανέκφραστο, που στην πραγματικότητα επέχει θέση διαφιλονικούμενου αντικειμένου. Το πρόσωπο αυτό και τα πάθη του, πέραν του ότι βρίσκονται στο κέντρο της δραματικής πλοκής, προκαλούν, για την ακρίβεια πυροδοτούν, μια αλυσίδα προβολών του δίπολου γονέα- παιδιού, στα υπόλοιπα πρόσωπα της δραματικής πλοκής. Τόσο οι δύο άνδρες όσο και η νεαρή γυναίκα σημαδεύονται από το τραύμα της εγκατάλειψης, είτε ως παιδιά που μεγάλωσαν εκτός οικογενειακής θαλπωρής και εστίας, είτε ως γονείς που εγκατέλειψαν τα παιδιά τους. Και οι μεταξύ τους σχέσεις καθορίζονται από τις προβολές που κάνουν αυτού του πρωταρχικού τραύματος. Ο νεαρός άνδρας "βλέπει"/ προβάλει στη μητέρα του νεογέννητου τη μητέρα που ποτέ δεν γνώρισε, ενώ ο μεγαλύτερος σε ηλικία προβάλει σ’ αυτήν τον ίδιο του τον εαυτό καθώς εγκατέλειψε την κόρη του. Και κατά αναλογίαν, η μητέρα "βλέπει" στο πρόσωπο του νεαρού άνδρα το γιο της μεγάλο. Βαθύτατα ανθρωπιστής και πιστός ακόλουθος της παράδοσης των Ozu, Rossellini και Renoir, o Hirokazu Kore-eda δημιουργεί αυτό το σύμπλεγμα προβολών για να οδηγήσει τα κεντρικά πρόσωπα του δράματος σε κάποιο είδος ενσυναίσθησης και αλληλοκατανόησης. Ό,τι έχει σημασία είναι η συμφιλίωση με τα «φαντάσματα», η καταλλαγή. Και όπως συμβαίνει και στην ταινία Shoplifters (2018), αυτή τελικά επέρχεται μέσα από τη θέρμη των συναισθημάτων που αναπτύσσονται στο εσωτερικό αυτής της παράδοξης παρέας, ή μάλλον, οικογένειας. Είναι όμως η παρουσία του νεογέννητου και ό,τι αυτή συνεπάγεται, που προκαλεί αυτή τη θέρμη στην καρδιά και τη ψυχή…
Το σημείωμα του σκηνοθέτη
Κατά την προετοιμασία αυτής της ταινίας, μπόρεσα να ακούσω τις ιστορίες τους. Είχαν μεγαλώσει σε ορφανοτροφεία, οι γονείς τους δεν είχαν μπορέσει να τα κρατήσουν για διάφορους λόγους. Υπήρχαν μερικά παιδιά ανάμεσά τους που αναρωτιούνταν: «Τελικά ήταν καλό που γεννήθηκα;» και δεν μπορούσαν να δώσουν σαφή απάντηση σε αυτό το τόσο θεμελιώδες ερώτημα για τη ζωή. Ακούγοντάς το αυτό, δεν μπορούσα να πω τίποτα περισσότερο. Σε τι θα χρησίμευε το να επαναλάβω εύκολες κουβέντες παρηγοριάς; Θα μπορούσα στ’ αλήθεια να τους δηλώσω ότι δεν υπάρχει κανένας στη Γη που να μην άξιζε να γεννηθεί; Για χάρη αυτών των παιδιών, που πρέπει να ζήσουν παλεύοντας πεισματικά ενάντια στις εσωτερικές και εξωτερικές φωνές που τους λένε ότι δεν έπρεπε να είχαν γεννηθεί ποτέ, τι είδους ταινία μπορώ να προσφέρω;
Κατά τη δημιουργία αυτού του έργου, αυτό το ερώτημα βρισκόταν πάντα στο επίκεντρο. Το Τυχερό Αστέρι είναι μια ταινία στην οποία προσπάθησα να κοιτάξω απευθείας τη ζωή και μπήκα στη θέση των ηρώων για να μιλήσω απευθείας με τη δική μου φωνή. Είναι μια ταινία που μοιάζει με προσευχή. Με ένθερμη ευχή.
(πηγή σημειώσεις για την παραγωγή)
