(Το κρύο της Τραπεζούντας)
του Mustafa Kara

Ο Μεχμέτ ζει με την οικογένειά του σε ένα ορεινό χωριό της Μαύρης θάλασσας μέσα σε συνθήκες απόλυτης φτώχειας. Βγάζει το ψωμί του εκτρέφοντας λίγα ζώα, ενώ παράλληλα ψάχνει για κοιτάσματα πολύτιμων μετάλλων στα γύρω βουνά. Η αναζήτησή του αυτή που γίνεται σχεδόν εμμονική, συγκεντρώνει τα χλευαστικά σχόλια και την έντονη κριτική του περιβάλλοντός του. Καθώς ο καιρός περνάει, τα χρέη τρέχουν και το βάρος της δουλειάς πέφτει αποκλειστικά στις γυναίκες του νοικοκυριού, -σύζυγο και μάνα- η κατάσταση για τον Μεχμέτ γίνεται ασφυκτική. Μοναδική του ελπίδα τώρα μια ταυρομαχία για την οποία θα πρέπει να προετοιμάσει το προσφορότερο προς πώληση ζώο του.
Ρεαλιστική απεικόνιση της βουκολικής ζωής κοντά στο ντοκιμαντέρ αλλά και μυστηριώδης περιπλάνηση που αγγίζει τα όρια του παράδοξου και του μεταφυσικού, η δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία του Mustafa Kara ξεχωρίζει κυρίως για το ατμοσφαιρικό της ύφος. Μέσα σε ένα άγριας ομορφιάς φυσικό τοπίο ζουν και κινούνται οι ήρωες της ιστορίας. Παρόν σε πολλές ταινίες του σύγχρονου τουρκικού κινηματογράφου, το ίδιο αυτό τοπίο δε λειτουργεί εδώ ως σχόλιο στον εσωτερικό κόσμο των χαρακτήρων αλλά αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του εαυτού τους και της ίδιας της δράσης. Ο φυσικός κόσμος που τους περιβάλλει, είναι ο μοναδικός σύμμαχος αλλά και εχθρός στον αγώνα τους για επιβίωση. Η διαδικασία αυτής της δύσκολης συμβίωσης και οι εσωτερικές διεργασίες που υποθάλπει κινηματογραφούνται έξοχα από το σκηνοθέτη.
 Η ταινία Kalandar Soğuğu / Cold of Kalandar (Το κρύο της Τραπεζούντας), παρακολουθεί σκηνές από την πρωτόγονη αγροτική ζωή της πενταμελούς οικογένειας, -ανάμεσά τους και ένα αγόρι με νοητική υστέρηση-, σκιαγραφώντας το ανθρωπολογικό πορτρέτο μιας κοινωνίας στην οποία άνθρωποι και ζώα συμβιώνουν χωρίς τα βασικά. Στο επίκεντρο ωστόσο βρίσκονται οι επίμονες μοναχικές διαδρομές του κεντρικού ήρωα με το σφυρί και τη γλυφίδα σε απότομες πλαγιές και βουνοκορφές και σε δύσβατα βραχώδη μονοπάτια, που τα διατρέχουν σταδιακά οι τέσσερις εποχές του χρόνου. Το πρώιμο χιόνι και το κρύο θα ανακόψουν προσωρινά την ατελέσφορη αναζήτησή του, χωρίς όμως να τον απομακρύνουν οριστικά από αυτήν.
Με την κάμερα ως όργανο μιας αργής παρατήρησης αλλά και ως μέσο ψυχολογικής προσέγγισης των ηρώων του, ο Mustafa Kara χρησιμοποιεί με υπομονή τον κινηματογραφικό χρόνο για να προβάλει με αργούς ρυθμούς μια επώδυνη αναμέτρηση. Αυτή του δοκιμασμένου από τις κακουχίες και φτώχεια ανθρώπου τόσο με το απρόβλεπτο φυσικό στοιχείο όσο και με τον ίδιο του τον εαυτό. Εναλλάσσοντας τα γενικά πλάνα παρατήρησης με τα κοντινά της εναγώνιας αναζήτησης και αναμονής ο σκηνοθέτης κινείται διαρκώς μέσα σε ένα ονειρικό και ομιχλώδες τοπίο, που εγκυμονεί κινδύνους αλλά κυοφορεί και την προσμονή μιας ελπίδας. Τα άρτια καδραρισμένα πλάνα και η εξαιρετική φωτογραφία συμβάλλουν εν πολλοίς στη δημιουργία της ατμόσφαιρας αυτής. Από την άλλη οι λιγοστοί σύντομοι διάλογοι κάνουν αισθητή την παρουσία τους, όταν εμφανίζονται, και δημιουργούν τριγμούς. Ο σημαντικότερος, στο μέσον περίπου της ταινίας, είναι αυτός του ήρωα με τη γυναίκα του, αποκαλυπτικός και δραματικός μαζί, που φωτίζει τον ήρωα και τη δράση του με ένα φως πιο ζεστό, σχεδόν λυτρωτικό. Η ταινία αποκτά μια πιο ανθρώπινη διάσταση μετά τη σκηνή αυτή.
Με τον κινηματογραφικό φακό στραμμένο κυρίως στη σκοτεινιασμένη από τη φτώχεια ανθρώπινη ύπαρξη, ο Mustafa Kara χτίζει στην ουσία μια παραβολή κοντά στο κινηματογραφικό ύφος του Béla Tarr αλλά και στην κινηματογραφική παράδοση της πατρίδας του. Ο ήρωάς του, ένας Δον Κιχώτης των ορέων, ψάχνοντας επίμονα για χρυσό, καταβάλλει απίστευτη σωματική προσπάθεια κυνηγώντας ένα όνειρο άπιαστο, προς πείσμα των πάντων αλλά και κάθε λογικής. Η τελευταία σκηνή, αν και ανοιχτή, πιθανόν και να τον δικαιώνει.
Η ταινία βραβεύτηκε με τη Χρυσή Τουλίπα (Εθνικό Διαγωνιστικό) και βραβείο ανδρικής ερμηνείας (για τον Haydar Şişman) στο Φεστιβάλ Κωνσταντινούπολης 2016.

της Καλλιόπης Πουτούρογλου  [ Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.]