(Shijie)
του Jia Zhang-ke
(οι δηλώσεις του σκηνοθέτη)

ΨΕΥΤΙΚΟ ΤΟΠΙΟ, ΑΛΗΘΙΝΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ
Το τοπίο σ’ ένα θεματικό πάρκο είναι ψεύτικο, όμως τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι χαρακτήρες είναι πολύ πραγματικά. Οι χαρακτήρες που ζουν και δουλεύουν εκεί, εμφανίζονται να ταξιδεύουν με ευκολία από την μια χώρα στην άλλη, σ’ ένα κόσμο χωρίς σύνορα. Ωστόσο στην πραγματικότητα είναι απομονωμένοι σ’ ένα περίκλειστο σύμπαν από μινιατούρες –αντίγραφα του πύργου του Άιφελ, του Μανχάταν, του Όρους Φούτζι, των Πυραμίδων. Αντίγραφα μπορούν να κατασκευαστούν, όχι όμως ζωές, ούτε κοινωνίες, ούτε παραδοσιακοί πολιτισμοί.
Οι χαρακτήρες στην ταινία The Word/ Ο Κόσμος/ Shijie πρέπει να αντιμετωπίσουν τον πόνο του παρελθόντος. Η αυξανόμενη παγκοσμιοποίηση δεν μειώνει το χάσμα που δημιούργησε η ιστορία, δεν μειώνει τις περιπλοκές της εν γρηγόρσει εποχής μας.

ΑΥΞΑΝΟΜΕΝΗ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ
Όσον αφορά την αστικοποίηση της ενδοχώρας της Κίνας, η προηγούμενη δεκαετία υπήρξε η πιο βίαιη. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2008 στο Πεκίνο προκάλεσαν μεγαλύτερη αστικοποίηση. Η πόλη έγινε ένα τεράστιο κατασκευαστικό εργοτάξιο, ένα εμπορικό κέντρο, ένα πάρκιγκ. Η ανθρώπινη επαφή άλλαξε δραματικά σε μια περίοδο οικονομικής έκρηξης. Τεράστια κοινωνικά χάσματα προκαλούνται μεταξύ ανθρώπων διαφορετικών εισοδημάτων, ειδικά ανάμεσα στις μεγάλες πόλεις και τις αγροτικές περιοχές. Οι οικονομικοί πόροι συγκεντρώνονται σε μια ομάδα μεγάλων πόλεων. Η σύγχρονη ιδέα τού να δημιουργήσεις εσύ ο ίδιος την ζωή σου μπορεί να υλοποιηθεί μόνο στις μεγάλες πόλεις. Επιπλέον δραστηριότητες σχετικές με την διασκέδαση εκεί βρήκαν τον χώρο και τους πελάτες τους. Από την άλλη χιλιάδες έχασαν την δουλειά τους. Ουρανοξύστες ξεφυτρώνουν σαν μανιτάρια, όμως με την ίδια ταχύτητα ανθρώπινα σώματα καταρρέουν: εργάτες καταφθάνουν από τις αγροτικές περιοχές θυσιάζοντας την υγεία τους ακόμα και την ζωή τους.

ΕΙΚΟΝΙΚΟ ΚΑΙ ΡΕΑΛΙΣΤΙΚΟ
Όλο και περισσότερο έχω την αίσθηση ότι το υπερρεαλιστικό γίνεται πραγματικότητα στο Πεκίνο. Αυτό είχα διαρκώς στο μυαλό μου κατά τη διάρκεια της δημιουργίας του The World. Λόγω της αστικοποίησης έχει αλλάξει η αίσθηση της διαφοράς ανάμεσα σε νύχτα και μέρα, ανάμεσα στις τέσσερις εποχές. Κερδίσαμε σε ταχύτητα, χάνοντας ολοκληρωτικά τη βραδύτητα. Το ίδιο συμβαίνει σ’ όλες τις μεγάλες πόλεις της Κίνας. Αυτό μ’ ώθησε να σκεφθώ για τη σύνδεση μας σ’ ένα εικονικό δίκτυο: Από τον ένα κόσμο στον άλλο, από το ένα πρόσωπο στο άλλο. Οι σχέσεις είναι την ίδια στιγμή ελεύθερες και υπό περιορισμό, ουσιαστικές και επιφανειακές. Όλα αυτά είναι ένα μέρος της αντίληψης μας γι’ αυτό τον κόσμο.

Η ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
Τα μηνύματα SMS είναι το μέσο επικοινωνίας που προτιμούν οι νέοι. Χρησιμοποιείται για χαιρετισμό, για να κλείσουν ραντεβού, ακόμα και γι’ αυτά που είναι δύσκολο να πουν κατά πρόσωπο. Νομίζω ότι εισάγοντας τέτοια μηνύματα στην ταινία μου δόθηκε η ευκαιρία να εργαστώ όπως οι σκηνοθέτες της εποχής του βωβού. Οι φράσεις των τίτλων θα μπορούσαν να είναι μια εσωτερική φωνή ή ένα σύνθημα για να κινηθεί η ιστορία μπροστά. Ζούμε στη ψηφιακή εποχή. Το ψηφιακό είναι τόσο σημαντικό στην επικοινωνία όσο και σε άλλα πεδία, όπως το format που χρησιμοποιήθηκε για τη δημιουργία του The World.

ΤΟ ΘΕΑΜΑ
Οι ταινίες μου έχουν πάντα σκηνές που ασχολούνται με την υποκριτική ερμηνεία. Η σκηνή-θέαμα είναι πάντα παρούσα. Είμαι πολύ προσκολλημένος σ’ αυτό τον τρόπο ζωής, γιατί όταν ήμουν στο γυμνάσιο, ταξίδεψα με μια θεατρική ομάδα. Το The World έχει ορισμένα στοιχεία από ένα μιούζικαλ, όμως δεν είναι μιούζικαλ. Το θέαμα συνδέεται με την πνευματική κατάσταση των χαρακτήρων και αυτά που βιώνουν στην καθημερινότητα τους. Για μένα, ο χορός είναι η σιωπηρή έκφραση βαθύτερων συναισθημάτων. Στο The World τα κεντρικά πρόσωπα βιώνουν πόνο που δεν μπορεί να εκφραστεί με λέξεις. Θα πρέπει να καταφύγουν στη γλώσσα των χειρονομιών. Δημιούργησα γι’ αυτούς τη διέξοδο μιας βουβής έκφρασης. Στο νούμερο του χορού του χιονιού, η Tao δεν λέει λέξη, όμως οι θεατές μπορούν να μοιραστούν μαζί της τα συναισθήματα της. Η έκφραση είναι σημαντική, το ίδιο όμως είναι και η σιωπή.

(κείμενο του Jia Zhang-ke στις σημειώσεις για την παραγωγή της ταινίας The World. Απόδοση Δημήτρης Μπάμπας)