(Insects)
του Jan Švankmajer

Κλασική μουσική που διακόπτεται από τον ήχο εντόμων. Ένας ανατριχιαστικός συριγμός που διακόπτει και διαταράσσει τις αρμονίες της κλασικής μουσικής. Βρισκόμαστε στο σύμπαν του Τσέχου σουρεαλιστή δημιουργού animation αλλά και «κανονικών» ταινιών Jan Švankmajer.
Ο πρόλογός του αποκαλυπτικός των προθέσεων του, αλλά και τις αισθητικής του: «χωρίς λογικό και ηθικό έλεγχο» γυρίζει την ταινία. Η υπόθεση της ενδεικτική των πολιτισμικών αναφορών: ένας μικρός ερασιτεχνικός θίασος «ανεβάζει» σε μια τσέχικη κωμόπολη το έργο της δεκαετίας του 1920 Εικόνες από τη ζωή των εντόμων των αδελφών Karel και Josef Čapek . Ένα θεατρικό έργο με σατιρική διάθεση και με προφανείς αναφορές στη Μεταμόρφωση του Kafka.
Ένας νευρικός και ανυπόμονος σκηνοθέτης και οι «χαλαροί» ηθοποιοί του: ένας σιδηροδρομικός, ένας μανιακός των εντόμων, ένα ζευγάρι με διαφορά ηλικίας που διαρκώς φλερτάρει, μια ξανθιά που συνεχώς πλέκει. Οι απεγνωσμένες προσπάθειες του σκηνοθέτη για να δώσει μια μορφή στο «καλλιτεχνικό» του όραμα και η πραγματικότητα, δηλαδή οι ηθοποιοί του, που αντιστέκεται. Ένθετες στις σκηνές των προβών του ερασιτεχνικού θιάσου είναι σκηνές από τα γυρίσματα της ταινίας, αλλά και σκηνές από τη ζωή των εντόμων με χρήση animation. Είναι προφανές από τα προηγούμενα ότι ο μύθος της ταινίας και του θεατρικού έργου συνεχώς και συστηματικά αποδομούνται, κυρίως μέσα από τις σκηνές «making of». Εξάλλου ο ίδιος ο σκηνοθέτης δηλώνει στην κάμερα για τη στρατηγική του: γυρίζει την ταινία «ως μια ταινία animation, με στυλιζαρισμένη δράση, χωρίς ψυχολογία και με ελάχιστες κινήσεις της κάμερας» .
Δείγμα της ανήσυχης φύσης ενός μεγάλου δημιουργού, ο οποίος παρόλη την ηλικία του δεν δείχνει καμία διάθεση εφησυχασμού, η ταινία διαθέτει όλα τα τυπικά χαρακτηριστικά του δημιουργού της. Ένα σινεμά ονειρικό, φανταστικό, γεμάτο χιούμορ του παράλογου , ένα σινεμά σουρεαλιστικό. Η μαγεία του σινεμά. Αλλά και η απομάγευσή (ή η αποδόμησή) του.

Δημήτρης Μπάμπας