(Black Coal, Thin Ice)
του Diao Yinan

Προσαρμόζοντας τα αρχέτυπα του φιλμ νουάρ στο περιβάλλον της σύγχρονης Κίνας, η ταινία είναι ένα συναρπαστικό, γεμάτο εντάσεις και ανατροπές θρίλερ.
Ένας αστυνομικός- ντετέκτιβ που φαίνεται ότι δεν διάγει την καλύτερη περίοδο της ζωής του, μια νεαρή χήρα, μια σειρά από μυστηριώδη αποτρόπαια εγκλήματα των οποίων ο υπεύθυνος δεν έχει ακόμα βρεθεί. Όλα τα στοιχεία ενός νουάρ -όπως τα ξέρουμε από τους «πατέρες» του είδους Raymond Chandler και James M. Cain - βρίσκονται ενταγμένα στη δραματική πλοκή της ταινίας. Αυτό που δεν υπάρχει είναι η οικεία «νουάρ» αισθητική που έχουμε συνηθίσει από την χρυσή εποχή του είδους, τη δεκαετία του 40 στο Χόλιγουντ. Ό,τι υπάρχει είναι εικόνες της σύγχρονης Κίνας που αλλάζει με ρυθμούς ιλιγγιώδεις: τα λουτρά των εργοστασίων, τα μπαράκια, τα λούνα παρκ, τα φαγάδικα, τα μπιλιαρδάδικα, οι λασπωμένοι δρόμοι των επαρχιακών πόλεων. Αυτή είναι μια ασυνήθιστη σε ταινία είδους εικόνα της Κίνας, αφού αυτά που βλέπουμε μοιάζουν να προέρχονται από την επικράτεια του Jia Zhangke.
Ο σκηνοθέτης εστιάζει καταρχάς στο πρόσωπο του αστυνομικού (τον ρόλο υποδύεται ο Liao Fan), καθώς η αφηγηματική γραμμή παρακολουθεί την πορεία του, και δημιουργεί έτσι ένα πορτραίτο του: η απελπισία, η μελαγχολία, η εμμονή, το συναισθηματικό κενό είναι οι συντεταγμένες της σκιαγράφησης του ήρωα. Απέναντι του τοποθετείται η γυναικεία παρουσία: μυστηριώδης, αινιγματική, σαγηνευτική - μια γυναίκα «αράχνη». Και όπως είναι αναμενόμενο, στο κέντρο της δραματικής πλοκής υπάρχει η αρχετυπική πάλη του αρσενικού -θηλυκού, η ερωτική/ συναισθηματική εμμονή, η υποταγή του άνδρα στη γυναικεία σαγήνη. Και είναι ακριβώς αυτή η ερωτική (και όχι μόνο) εμμονή, η κινητήριος δύναμη του χαρακτήρα του ντετέκτιβ, ο λόγος που αυτός ζει.
Αν και σκοτεινή στους φωτογραφικούς τονισμούς της, η ταινία σε ελάχιστες και κομβικές για τη δράση σκηνές χαρακτηρίζεται από το αισθητικό στυλιζάρισμα που παραπέμπει στο «νουάρ»: Είναι η ρεαλιστική οπτική που κατά βάση κυριαρχεί. Οι ήχοι είναι ακατέργαστοι, σκληροί και άγριοι, οι εικόνες βρώμικες, βίαιες, σκοτεινές.
Στις ελάχιστες σκηνές εξαιρέσεις, όπου ο ρεαλισμός υποχωρεί, οι εξπρεσιονιστικές «νουάρ» - φωτοσκιάσεις σημαδεύουν μ’ ένα τρόπο ιδιαίτερο το «ασιατικών» συντεταγμένων γυναικείο πρόσωπο της ταϊβανέζας Gwei Lun Mei: είναι τότε που η σαγήνη της ηρωίδας επικαλύπτει την εικόνα.
Διάστικτη από το φαταλισμό και την αίσθηση του τραγικού, που συναντάμε και στο κλασικό είδος, αυτή η ρεαλιστική ερμηνεία του «νουάρ»  κορυφώνεται στην τελευταία σκηνή μ’ ένα τρόπο πραγματικά παράδοξο, και πολύ κινέζικο: τα πυροτεχνήματα μοιάζουν ως ένα αληθινά εντυπωσιακό θέαμα για την ολοκλήρωση της αφήγησης. Όμως η σκηνή δεν είναι νυχτερινή -είναι ημερήσια- και οι φωτεινές λάμψεις των πυροτεχνημάτων χάνονται από το φως του ήλιου -καμία λάμψη, καμία μαγεία, καμία σαγήνη. Το μόνο που απομένει είναι ο κρότος τους που αναμειγνύεται με τους θορύβους και τη φασαρία της πόλης...

Δημήτρης Μπάμπας

Υ.Γ. Ο κινέζικος τίτλος της ταινίας είναι «Πυροτεχνήματα την ημέρα».