των Larry Weinstein & Drew Taylor
(συνέντευξη του Drew Taylor στην Καλλιόπη Πουτούρογλου)

ΤΟ ΚΙΝΗΤΡΟ
Με την ταινία μας δε θέλαμε μόνο να φωτίσουμε την υπόθεση της ομηρίας των Αμερικανών κυβερνητικών υπαλλήλων στην αμερικανική πρεσβεία της Τεχεράνης το 1979,  αλλά και να δώσουμε το ευρύτερο ιστορικό πλαίσιο μέσα στο οποίο εξελίχθηκαν τα γεγονότα. Κυρίως θέλαμε να τονίσουμε τη σοβαρότητα της κατάστασης, το πόσο επικίνδυνο ήταν να είσαι την εποχή εκείνη εκεί, ειδικά ως Αμερικανός ή Καναδός διπλωμάτης. Η υπόθεση της διπλωματικής κρίσης των ομήρων ήταν ευρύτατα γνωστή. Πολλοί όμως θεωρούσαν ότι η φωνή τους μέχρι τώρα δεν είχε ακουστεί: Ιρανοί για παράδειγμα που πολεμούσαν για την ελευθερία τους αισθάνθηκαν μια διάψευση από τον τρόπο προβολής της εικόνας τους. Και οι  Καναδοί βέβαια που πίστευαν ότι ο ρόλος τους είχε αποσιωπηθεί. Γι αυτό και το πρώτο τρίτο της ταινίας το αφιερώσαμε στα ιστορικά γεγονότα, στο διχασμό του ιρανικού λαού, στο χάος και στα τραγικά γεγονότα που εξελίσσονταν καθημερινά στους δρόμους. Αλλά και στο πώς Αμερικανοί και Καναδοί βρέθηκαν ξαφνικά παγιδευμένοι στη μέση μιας κρίσης που δεν περίμεναν να ξεσπάσει.

Η ΑΦΗΓΗΣΗ
Μας ενδιέφερε κυρίως το γεγονός ότι άνθρωποι που συμμετείχαν στα γεγονότα θα κάθονταν για πρώτη φορά να τα αφηγηθούν μπροστά στην κάμερα, μετά από 33 ολόκληρα χρόνια. Στην πραγματικότητα επρόκειτο για την πρώτη τηλεοπτικοποιημένη επανάσταση. Τα αμερικανικά πρακτορεία ειδήσεων ήταν εκεί και κάλυπταν τα γεγονότα. Όχι όμως και οι πραγματικοί πρωταγωνιστές. Γι αυτό και στο ξεκίνημα της ταινίας μας δείχνουμε τους ανθρώπους αυτούς μπροστά από κάμερες και μικρόφωνα να αναλαμβάνουν το ρόλο της επαναφήγησης της ιστορίας. Ένα από τα πρόσωπα που περιγράφει τη χαοτική κατάσταση που επικρατούσε λέει χαρακτηριστικά « όλα αυτά δεν ήταν ταινία, αλλά η πραγματική ζωή».

ΤΑ ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΑ ΜΕΣΑ
Είδαμε τα γεγονότα όπως ακριβώς έγιναν, μέσα από τα αρχεία. Στην ταινία υπάρχουν μόνο εικόνες από αρχειακό τηλεοπτικό υλικό και οι συνεντεύξεις. Αποφύγαμε εσκεμμένα την κινηματογραφική αφήγηση. Θέλαμε την πληροφόρηση από πρώτο χέρι. Είχαμε μια επανάσταση, το Σάχη, τον Χομεϊνί, τις αντιδράσεις των φοιτητών. Δε χρειαζόμασταν σχόλια. Στόχος μας ήταν να δείξουμε το γενικό αναβρασμό και να αφήσουμε το θεατή να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα. Απορρίψαμε και μια πρόταση που είχαμε από τον Ben Affleck, σκηνοθέτη του Argo  να κάνει τον αφηγητή. Θα συνδέαμε έτσι την ταινία μας, που είναι ιστορική, με την κινηματογραφική της εκδοχή.

Η ΕΡΕΥΝΑ
Αφιερώσαμε πολύ χρόνο στην ιστορική έρευνα των γεγονότων. Υπήρχε διαθέσιμο και πλούσιο υλικό. Άρθρα, βιβλία, βίντεο. Βασιστήκαμε όμως κυρίως στο ομώνυμο bestseller του Robert Wright, o οποίος συμμετείχε και στο σενάριο. Η ταινία ωστόσο δεν αποτελεί πιστή μεταφορά του βιβλίου. Προχωράει βαθύτερα.

ΤΟ ARGO
Το Argo (σε σκηνοθεσία Ben Affleck) ήταν μια πολύ καλή ψυχαγωγική ταινία. Αλλά ένα μεγάλο μέρος του ρόλου που έπαιξαν οι Καναδοί διπλωμάτες στη διάσωση των Αμερικανών ομήρων -και ειδικά ο πρέσβης Ken Taylor- δεν αναφέρεται στην ταινία. Στην πραγματικότητα ο Καναδός πρέσβης και ο αμερικανός πράκτορας Tony Mendez, που επινόησε το σχέδιο απόδρασης, είναι το ίδιο ήρωες. Αλλά και πολλοί ακόμα που εμφανίζονται στο ντοκιμαντέρ. Οι Αμερικανοί κυβερνητικοί υπάλληλοι που μιλούν στην ταινία το θεώρησαν χρέος τους να αποκαταστήσουν κατά κάποιο τρόπο την αλήθεια, κάτι σαν ένδειξη ευγνωμοσύνης στην καναδική πλευρά, γι αυτό και ήταν ιδιαίτερα συνεργάσιμοι.

ΓΙΑ ΕΝΑ ΣΥΝΑΡΠΑΣΤΙΚΟ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ
Σίγουρα το θέμα παίζει μεγάλη σημασία. Αλλά και το υλικό που διαθέτεις. Στην περίπτωσή μας η ιστορία είχε από μόνη της ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Υπάρχουν τα γεγονότα αλλά και η συγκίνηση στα μάτια των ηρώων που αφηγούνται τις προσωπικές τους εμπειρίες. Θα έλεγα ότι ένα καλό ντοκιμαντέρ είναι αυτό που ρίχνει φως στα γεγονότα και παρουσιάζει στο θεατή την αθέατη πλευρά της ιστορίας. Πάντως ποτέ δεν μπορείς να πεις όλη την αλήθεια.

(η συνέντευξη δόθηκε στην Καλλιόπη Πουτούρογλου, στις 20 Μαρτίου 2014, κατά τη διάρκεια του 16ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης – Εικόνες του 21ου Αιώνα)