(Tο τελευταίο χαρέμι)
του Ferzan Ozpetek

Ένα ταξίδι πίσω στο χρόνο, μία επιστροφή στη μυθική και εξωτική (για τους Δυτικούς) Ανατολή επιχειρεί η ταινία του Ferzan Ozpetek. Τόπος η Κωνσταντινούπολη, το παλάτι του σουλτάνου. Η οθωμανική αυτοκρατορία βρίσκεται στα τελευταία της και ο σουλτάνος Abdulhamit βρίσκεται προστατευμένος από τον έξω κόσμο, στο παλάτι του Yildiz, στην Κωνσταντινούπολη. Μαζί του, εγκλωβισμένοι, αλλά και προστατευμένοι και αυτοί απ' ένα κόσμο που αλλάζει γρήγορα, οι αυλικοί και το χαρέμι του.
Κεντρικό πρόσωπο στην ιδιόμορφη ιστορία αγάπης, που η ταινία αφηγείται, είναι η Safiye, μία κοπέλα από το χαρέμι του σουλτάνου, η οποία κατάγεται από την Ιταλία. Η σχέση της μ' ένα μαύρο ευνούχο του παλατιού, τον Nadir, έχει ως αφετηρία την απόφαση και των δύο να κυριαρχήσουν στο παλάτι. Το μέσο για να πετύχουν τον στόχο τους είναι προφανές: η Safiye θα πρέπει να γίνει η ευνοούμενη ερωμένη του Σουλτάνου και μητέρα ενός από τα παιδιά του. Όμως ο στόχος και των δυο -της Safiye και του Nadir - δεν επιτυγχάνεται: λίγο πριν την εκπλήρωση του, ο κόσμος στον οποίον ζουν καταρρέει και διαλύεται…
Εστιάζοντας στον κλειστό κόσμο του χαρεμιού και στην δυναμική του, ο σκηνοθέτης αφηγείται την ιστορία της ταινίας με τη φόρμα ενός παραμυθιού της Ανατολής, που θυμίζει τις Χίλιες και Μια Νύχτες και τα παραμύθια της Χαλιμάς. Μια ιστορία αγάπης τοποθετημένη σ' ένα μικρόκοσμο προορισμένο να καταστραφεί σύντομα. Μια ιστορία αγάπης που ανήκει αμετάκλητα στο παρελθόν και είναι καταδικασμένη να σβήσει μέσα στον χρόνο. Μόνη ανάμνηση ενός κόσμου που χάθηκε αμετάκλητα, η περιγραφή του από την ηλικιωμένη ηρωίδα (Lucia Bose) σε μια νέα κοπέλα (Valeria Golino). Σ' αυτήν την αφήγηση, τα πραγματικά γεγονότα μπερδεύονται με τα φανταστικά και η αλήθεια χάνεται μέσα στον μύθο: "αυτό που τελικά έχει σημασία δεν είναι πως έζησες την ζωή σου, αλλά πως την φαντάστηκες".
Δ.Μ.

Ο Ferzan Ozpetek, δηλώνει σχετικά με την ταινία: "Με το βλέμμα ενός Δυτικού προσπαθώ να ρίξω φως σ' ένα από τα πιο σκοτεινά σημεία του πολιτισμού της χώρας μου: το τέλος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, όπως αυτό αντανακλάται σ' ένα από τα πιο προσφιλή μέρη της φαντασίας, στο Χαρέμι.
Αυτό που μ' ενδιέφερε είναι να δώσω ζωή ξανά σ' αυτόν τον κόσμο, μέσα από μια διπλή οπτική: όπως πραγματικά ήταν και όπως η Δύση πάντα τον φανταζόταν. Η φαντασία της Ευρώπης έκανε το χαρέμι έναν από τους πιο αγαπημένους, μυθικούς χώρους -και αυτό συνέβηκε όχι μόνο στην Ευρώπη. Οι "οριενταλιστές" ζωγράφοι μου έρχονται αμέσως στο μυαλό - επίσης και πολλοί σκηνοθέτες, όπως ο Φελίνι.
Ολόκληρη η ταινία είναι ένα παιχνίδι με καθρέφτες, με σωσίες, με αντιθέσεις και συγκρούσεις ανάμεσα σε διαφορετικούς πολιτισμούς, διαφορετικούς μύθους, διαφορετικές σεξουαλικές πρακτικές, διαφορετικές γλώσσες.
Μια από τις κύριες δραστηριότητες των γυναικών του χαρεμιού ήταν η αφήγηση ιστοριών, με σκοπό να ξορκίσουν τον χειρότερο εχθρό τους: τον χρόνο που ποτέ δεν περνούσε. Και γι' αυτό έχω την αίσθηση ότι κατά κάποιον τρόπο αυτή η ταινία είναι και ένας στοχασμός για το πόσο σημαντική είναι η αφήγηση. Γι' αυτόν τον λόγο η ιστορία της ταινίας είναι σαν μια σειρά από κινέζικα κουτιά: όπου την κυρίως ιστορία την αφηγείται μια ηλικιωμένη γυναίκα σε μια νεώτερή της. Όμως, επίσης, και την ιστορία αυτών των γυναικών την αφηγείται μια υπηρέτρια του χαρεμιού. Το μέλλον αφηγείται την ιστορία του παρελθόντος -και την ιστορία την δικιά του την αφηγείται το παρελθόν."