(H μορφή του νερού)
του Guillermo del Toro

Επιλέγοντας τους αφηγηματικούς τρόπους ενός παραμυθιού, ο ισπανός σκηνοθέτης αναδημιουργεί το κλίμα μιας εποχής και εστιάζει στη συνάντηση (και τον έρωτα) των διαφορετικών σε εποχές και καιρούς δύσκολους.
Αμερική, τέλη της δεκαετίας του 50. Μια νεαρή κοπέλα: η Elisa (στο ρόλο η Sally Hawkins). Έχει τραυματισμένες τις φωνητικές της χορδές και δεν μπορεί να μιλήσει. Ζει μια ζωή μοναχική. Μόνοι της φίλοι ο γείτονάς της, ένας ομοφυλόφιλος ηλικιωμένος ζωγράφος και η συνάδελφός της καθαρίστρια. Εργάζεται σ' ένα συγκρότημα στρατιωτικών ερευνών. Η ζωή της θα αλλάξει όταν θα συναντήσει το τελευταίο απόκτημα του αμερικάνικου στρατού: ένα αμφίβιο πλάσμα που οι ιθαγενείς του Αμαζονίου λατρεύουν σαν θεό. Αιχμάλωτο και αντικείμενο ερευνών, το ανθρωπόμορφο πλάσμα δεν είναι παρά ένα τέρας στη φυλακή. Στο πρόσωπο του η νεαρή κοπέλα θα βρει τον έρωτα. Όταν οι στρατιωτικοί αποφασίζουν να σκοτώσουν το ανθρωπόμορφο πλάσμα η νεαρή κοπέλα κινητοποιείται για την απελευθέρωσή του. Την κατάσταση περιπλέκουν Σοβιετικοί κατάσκοποι οι οποίοι εποφθαλμιούν το απόκτημα των στρατιωτικών...
Στην δραματική πλοκή και την αφήγηση της ταινίας οι τρόποι του παραμυθιού είναι εμφανείς: Το δίπολο του Καλού συνίσταται από  την ηρωίδα και τον κύκλό της, και απέναντί της το Κακό έχει την μορφή, την όψη και τους τρόπους ενός στρατιωτικού που εκφράζει όλο το πνεύμα και τις ιδεολογίες της εποχής του Ψυχρού Πολέμου. Είναι ο αποκλεισμός, το πέρα από τη νόρμα που θα συναντήσουμε στον πόλο του καλού: μια μουγκή, μια μαύρη, ένας ομοφυλόφιλος. Στο ενδιάμεσο του Καλού και του Κακού, μετέωρο, όπως συμβαίνει σε κάθε παραμύθι, η ενσάρκωση του διαφορετικού, το Τέρας. Στον εξανθρωπισμό του κατατείνει η αφήγηση, και πιο συγκεκριμένα στην αποκάλυψη του "ανθρώπινου προσώπου", των συναισθημάτων του. Για να συμβεί αυτό χρειάζεται η ηρωίδα να επιχειρήσει την υπέρβαση, την έξοδο από τη μοναξιά. Να γνωρίσει, ως συμβαίνει σε κάθε παραμύθι, τον έρωτα,  στο πρόσωπο ενός πρίγκηπα μεταμορφωμένου σε βάτραχο. Το φιλί της, δηλαδή ο έρωτας της, θα μεταμορφώσει το τέρας, αλλά κυρίως θα μεταμορφώσει την ίδια.
Με αναφορές στο χολιγουντιανό σινεμά, τόσο στο απώτερο παρελθόν του -το Τέρας δεν είναι το μόνο δάνειο από την ταινία Creature from the Black Lagoon (Jack Arnold, 1954)- όσο και στο πιο πρόσφατο -η ταινία E.T. the Extra-Terrestrial (Steven Spielberg, 1982) μοιάζει να δανείζει την αφηγηματική ανέλιξη της - η ταινία του ισπανού δημιουργού είναι διάστικτη από μια κινηματογραφοφιλία που αναπαριστά μια ολόκληρη εποχή: το σινεμά ως ένα καταφύγιο -το οποίο παίζει τις ταινίες  Land of the Pharaohs του Howard Hawks και το μιούζικαλ του Pat Boone Mardi Gras σε σκηνοθεσία Edmund Goulding, ταινίες τόσο τυπικές του κλίματος μιας εποχής- , το ασπρόμαυρο μιούζικαλ στην τηλεοπτική οθόνη που πυροδοτεί τις φαντασίες και συνιστά τη συναισθηματική κορύφωση της δραματικής πλοκής.
Ο κόσμος του πραγματικού είναι (και γι' αυτό απεικονίζεται) σε τόνους σκοτεινούς, μουντούς - κανένα χρώμα. Η εκτεταμένη χρήση steadycam -που δίνει μια αίσθηση ρευστότητα στην κίνηση- αλλά και η μουσική του Alexandre Desplat μοιάζουν να απαλύνουν τις όποιες αφηγηματικές εντάσεις και αιχμές. Ό,τι παρακολουθούμε ρέει, αφού ανήκει στις υδάτινες επικράτειες. Και γι' αυτό ο έρωτας δεν θα ανθίσει κάτω από τον ήλιο -ο οποίος εξάλλου δεν υπάρχει καθόλου στην ταινία. Είναι το υγρό στοιχείο, γεμάτο ερωτικές παραδηλώσεις, που θα τον φιλοξενήσει.
Όπως εξάλλου και οι δυο πολύχρωμες σταγόνες της βροχής, που στο παραθύρου ενός λεωφορείου εν κινήσει θα ενωθούν.... 

Δημήτρης Μπάμπας