(κείμενο: Θόδωρος Σούμας)
b_505X0_505X0_16777215_00_images_2425_o-nomos-tou-merfy.jpg

"Ο Νόμος του Μέρφι", του Άγγελου Φραντζή, είναι άλλη μια τελείως διαφορετική από τις προηγούμενες σκηνοθετική δουλειά του ταλαντούχου και προικισμένου Φραντζή. Ενός σκηνοθέτη που μεταπηδά με κάθε δουλειά του από είδος σε είδος. Βασικά από το "διαφορετικό" σινεμά "αναζήτησης" (καλύτερη ταινία αυτής της τάσης του το "Σύμπτωμα") στο σινεμά που δεν υποτιμά το ταμείο (καλύτερο φιλμ του αυτής της τάσης η "Ευτυχία").
"Ο Νόμος του Μέρφι" είναι η τολμηρή και δύσκολη απόπειρα αμαλγάματος των ειδών της φανταστικής κωμωδίας, του φανταστικού κινηματογράφου, της ψυχολογικής κωμωδίας, του μιούζικαλ και της τρελής σοφιστικέ κωμωδίας, με άνισα αποτελέσματα. Η καλή αρχή -μέχρι να αρχίσει η μεταφορά στις διάφορες εκδοχές της ηρωίδας (που ερμηνεύει με μπρίο η Κάτια Γκουλιώνη) στις διάφορες παράλληλες πραγματικότητες-, μας υπόσχεται μια δυνατή συνέχεια. Που όμως δεν επαληθεύεται στο κομμάτι που η ηρωίδα μετατρέπεται σε μια σταρ influencer των social media. H συνέχεια είναι εξίσου άνιση, κεφάτη και ευφυής ή άστοχη και μπερδεμένη, μέχρι το εκκεντρικό, φαντασμαγορικό μουσικοχορευτικό τέλος. Ο Φραντζής ισορροπεί με δυσκολία στην κόψη ενός ξυραφιού...
Ο Άγγελος Φραντζής έχει σκηνοθετήσει πολλά ενδιαφέροντα φιλμ, διαφορετικού στυλ, αισθητικής, κόστους κι επιπέδου παραγωγής φιλμ: "Polaroid" (2000), "Το όνειρο του σκύλου" (2005), "Μέσα στο δάσος" (2009), "Σύμπτωμα" (2015), τη διεθνή παραγωγή "Το ακίνητο ποτάμι" (2017), και τη βραβευμένη κι αποτελεσματική εμπορικά και αφηγηματικά, "Ευτυχία" (2019), για τη σημαντική στιχουργό του λαϊκού τραγουδιού Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου. O Φραντζής επιχειρεί η κάθε ταινία του να αποτελεί ένα διαφορετικό αισθητικό εγχείρημα από την άλλη και τα καταφέρνει. Το τίμημα αυτής της προσέγγισης, η ανομοιογένεια που χαλάει τη μορφική και μυθοπλαστική συνέχεια που (πρέπει να) έχει το έργο ενός δημιουργού (auteur του σινεμά), αποκαθίσταται από ορισμένα αισθητικά και θεματικά νήματα που διατρέχουν, δυσπροσδιόριστα, το κινηματογραφικό σύμπαν του.
Τα τέσσερα πρώτα φιλμ του είναι “διαφορετικές”, εναλλακτικές ταινίες αναζήτησης χαμηλού προϋπολογισμού. Οι ταινίες του "Το όνειρο του σκύλου", "Μέσα στο δάσος", "Σύμπτωμα", και "Το ακίνητο ποτάμι" διαπερνώνται από μια ισχυρή ποιητική πνοή, μια εμπνευσμένη ποιητική αύρα.
Το "Polaroid" είναι ένα χαμηλού προϋπολογισμού φιλμ παρέας πάνω στην καθημερινότητα μιας ομάδας φίλων που επιθυμεί να κάνει ένα ντοκιμαντέρ και μια παράσταση, διερωτώμενη για το νόημα της συλλογικής πολιτιστικής δράσης στην ελληνική νεολαία του millenium.
Το "Όνειρο του σκύλου" είναι ένα ονειρικό φιλμ εικαστικής κι αισθητικής πληρότητας, με μεγάλα, φροντισμένα και σύνθετα πλάνα, κατασκευασμένο σαν όνειρο, με κομμάτια της εκτός ονείρου αφήγησης να αναμιγνύονται με τον εφιάλτη· κάποιοι άνθρωποι συναντιούνται στα όνειρά τους όπου ερωτεύονται και όπου εικονοποιούνται πολλά άλλα, φευγαλέα φιλμικά συμβάντα...
Το "Μέσα στο δάσος" μοιάζει με παγανιστικό φιλμ που εξερευνά πρωτογενώς τα σώματα και τους πόθους τριών νέων βυθισμένων στη φύση, τη σχέση τους με τη φυσική ύλη των δένδρων, των βουνών, του νερού, των κορμιών και των φυλλωμάτων. Γυρισμένο με μια απλή ψηφιακή φωτογραφική μηχανή που μετατρέπει τα χρώματα σε πηχτή ύλη, σε εικόνες πίνακα ενός εφευρετικού, “φωβιστή” (fauve) κολορίστα ζωγράφου.
Το "Σύμπτωμα" μας παρουσιάζει μια μυστηριακή, εφιαλτική, μισοφανταστική ιστορία σε ένα νησί τον χειμώνα, όπου εμφανίζεται και τρομοκρατεί τους ανθρώπους ένας κερασφόρο πλάσμα με πέτσινο μπουφάν. Το αντιμετωπίζει μια ενστικτώδης κοπέλα που επικοινωνεί έμμεσα μαζί του και μοιάζει με αντικατοπτρισμό του.
Τα δύο τελευταία φιλμ του, "Το ακίνητο ποτάμι" και "Ευτυχία" αποτελούν κάτι άλλο, μεγάλες και επιτυχημένες παραγωγές, οι οποίες ήρθαν σε επαφή με μεγαλύτερο μέρος του κοινού. Το "Ακίνητο ποτάμι" θέτει ζητήματα ερμηνείας της περιβάλλουσας πραγματικότητας, όπως άλλωστε κάνει και το "Σύμπτωμα" (σχετικά με την ταυτότητα και τα κίνητρα του τέρατος που απειλεί το χωριό). Στη μυθοπλασία του "Ακίνητου ποταμιού" πρέπει να ερμηνευτεί το πώς έμεινε έγκυος η ηρωίδα χωρίς να έχει πρόσφατα σεξουαλικές σχέσεις με τον άντρα της. Ο ορθολογισμός συγκρούεται με το ανεξήγητο, τη μεταφυσική και την πίστη. Ο Φραντζής στήνει το υπαρξιακό “δράμα” του ζευγαριού και της ηρωίδας μέσα στο χιονισμένο, παγερό, σκληρό τοπίο της βόρειας Ρωσίας, χώρο που ντύνει το δράμα εκφραστικά και συμβολικά.
Η "Ευτυχία" εκπλήσσει τον θεατή με τη μυθοπλαστική, αφηγηματική και δραματουργική αρτιότητα, επάρκεια και επιδεξιότητά της. Η αφήγηση πηγαινοέρχεται μπρος πίσω στη γεμάτη δοκιμασίες ζωή, στη βιογραφία της στιχουργού του λαϊκού τραγουδιού Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου, στη νιότη (η Κ.Γκουλιώνη) και στην ωριμότητά της (η Κ.Καραμπέτη). Ταινία με συναίσθημα, χαρά και βάσανο, με ειλικρίνεια και πορεία προς την αυτεπίγνωση της ηρωίδας. Στην "Ευτυχία" ο Φραντζής προσπαθεί και καταφέρνει το αντίθετο από τα προηγούμενα φιλμ του (δηλαδή το να πρωτοτυπήσει σε βαθμό που να βρίσκει κάθε φορά μια δική του, αυτοδύναμη γλώσσα). Εδώ θέλει να μας καθηλώσει –και το πετυχαίνει– ακολουθώντας την κλασικότροπη χρήση της φιλμικής γλώσσας του προσιτού και “ανοιχτού” στους πολλούς θεατές σινεμά.
Η γκάμα, η βεντάλια του αισθητικού ύφους του Άγγελου Φραντζή είναι αξιοσημείωτα μεγάλη, από το παράδοξο/παράξενο και την ιδιότυπη, ατμοσφαιρική ποίησή του στα φιλμ "Το όνειρο του σκύλου", "Μέσα στο δάσος", "Σύμπτωμα", "Το ακίνητο ποτάμι", ως τη νεανική θεματική στα "Polaroid" και "Μέσα στο δάσος", και ως την αφηγηματική, στιβαρή, αριστοτεχνική, “λαϊκή” μυθοπλασία –όπως το λαϊκό τραγούδι– που σε ελκύει και σε συμπαρασύρει, στην "Ευτυχία". Να σημειώσουμε πως από την τρίτη ταινία του Φραντζή και πέρα πρωταγωνιστεί πάντα η παράξενη, πολύτροπη και πληθωρική μούσα του, Κάτια Γκουλιώνη.