"Ο Hanz Biberkopf είμαι εγώ"
Rainer Werner Fassbinder
"Έστω και αν ο Fassbinder δεν είχε κάνει τίποτε άλλο παρά το Berlin Alexanderplatz, θα ανήκε και πάλι εξ ολοκλήρου στο Πάνθεο"
Andrew Sarris
Την παραμονή της πρώτης μετάδοσης του Berlin Alexanderpatz στην τηλεόραση της Δ. Γερμανίας, ο Rainer Werner Fassbinder δήλωσε ότι ήταν ο πρωταγωνιστής του, υπογραμμίζοντας έτσι την πλήρη ταύτιση δημιουργού και έργου που τροφοδοτεί το Berlin Alexanderplatz.
Η ιστορία της ταύτισης αυτής πάει πίσω, στα εφηβικά χρόνια του σκηνοθέτη, όταν διάβασε για πρώτη φορά το ομώνυμο μυθιστόρημα του Alfred Doblin. To Berlin Alexanderplatz εκδόθηκε για πρώτη φορά στη Γερμανία το 1929, για να μείνει στην ιστορία της γερμανικής λογοτεχνίας ως το επιστέγασμα του γερμανικού μοντερνισμού. Ογκώδες, χειμαρρώδες και εξαιρετικά σύνθετο, το μυθιστόρημα του Doblin είναι για τη γερμανική λογοτεχνία ό,τι και ο Οδυσσέας του Joyce ή το Αναζητώντας το Χαμένο Χρόνο του Proust στις δικές τους χώρες.
Η γραφή του Doblin επιχειρεί να αναπλάσει την πολυμορφία, τη συνεχή κίνηση, την ασταμάτητη βοή και τη χαοτική πραγματικότητα της καθημερινής ζωής σε μια μεγαλούπολη όπως το Βερολίνο.
Ένας τεράστιος αριθμός χαρακτήρων και οι ιστορίες που τους περικυκλώνουν συντίθενται με την πένα του συγγραφέα για να δώσουν φωνή σε μια ορισμένη πολιτική, κοινωνική και ιστορική στιγμή της γερμανικής ιστορίας: αυτής, δηλαδή, της ενδιάμεσης φάσης μεταξύ της εθνικής συντριβής που υπέστη η χώρα κατά τον 1ο Παγκόσμιο Πόλεμο και της ιλιγγιώδους ανόδου του Ναζισμού και του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου.
Πρωταγωνιστής του μυθιστορήματος είναι ο Franz Biberkopf, ένας μικρο-εγκληματίας που βγαίνει από τη φυλακή με την επιθυμία να ζήσει μια έντιμη ζωή, ώσπου γνωρίζει τον Reinhold, έναν μυστηριώδη άντρα που ασκεί μια έντονη γοητεία πάνω του.
Η σχέση των δύο ανδρών θα καθορίσει την πορεία της πλοκής και κυρίως της ζωής του Biberkopf, που θα δει τις επιθυμίες του να συνθλίβονται κάτω από τις πιέσεις της κοινωνίας αλλά και την επιρροή του φίλου του.
"Κατ' αρχήν το βιβλίο αυτό δεν με κέρδισε καθόλου. Αντίθετα, οι πρώτες σελίδες, πιθανότατα οι πρώτες διακόσιες, με έκαναν να πλήξω τόσο πολύ", είπε ο σκηνοθέτης για την πρώτη φορά που διάβασε το βιβλίο που θα τον σημάδευε εφ' όρου ζωής. "Αλλά το Berlin Alexanderplatz τελικά δεν με βοήθησε μόνο σ' ένα είδος ηθικής ωρίμανσης, υπήρξε επίσης για μένα -που ήμουν πραγματικά απειλημένος κατά την εφηβεία μου- ένα απλό, αληθινό και συγκεκριμένο βοήθημα στη ζωή μου... Το διάβασα σαν την ιστορία δύο ανδρών, η ελάχιστη ζωή των οποίων συνεθλίβη πάνω σε αυτή τη γη επειδή δεν είχαν το κουράγιο να αναγνωρίσουν ότι, κατά κάποιο τρόπο, αγαπιόντουσαν ότι κάτι μυστηριώδες τους ένωνε περισσότερο από όσο συνήθως είναι αποδεκτό μεταξύ ανδρών", συνεχίζει ο σκηνοθέτης για να καταλήξει: "Το μυθιστόρημα αυτό -ένα έργο τέχνης- είχε συμβάλλει αποφασιστικά στην εξέλιξη της ζωής μου".
(πηγή δελτίο τύπου Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης)
