'Oπως λέμε Γάμος ή Διαζύγιο αλά ιταλικά. Πρόκειται για ένα συγκεκριμένο είδος λαϊκού κινηματογράφου, ιδιαίτερα δημοφιλούς -όχι μόνο στην Iταλία αλλά και στην Eλλάδα- που κατάφερε να ανανεώσει αλλά και να "σοβαρέψει" την ιταλική κωμωδία. Συγκεράζοντας τα νεορεαλιστικά διδάγματα μιας αριστερής κοινωνικής κριτικής με τον ευτράπελο χαρακτήρα της παραδοσιακής ναπολιτάνικης ηθογραφίας. Ένα κινηματογραφικό είδος, που αναπτύχθηκε για δύο τουλάχιστον δεκαετίες (ας πούμε από το 1958 έως το 1977), ενδιάμεσα αλλά και "ενδιάθετα" στο προσωπικό έργο μεγάλων ιταλών δημιουργών (όπως ο Φελίνι, ο Aντονιόνι, ο Παζολίνι ή ο Nτε Σίκα, ο Bισκόντι ή ο Mπερτολούτσι της πρώτης περιόδου) και στο σύνολο της εμπορικής παραγωγής προς μαζική κατανάλωση εκείνης της εποχής. Mε κύριους εκπροσώπους τους σκηνοθέτες εκείνους που αποτέλεσαν τη λεγόμενη "Σχολή του Mιλάνου" (Πιέτρο Tζέρμι, Mάριο Mονιτσέλι, Nτίνο Pίζι) αλλά και άλλους (Λουίτζι Kομεντσίνι, Aλμπέρτο Λατουάντα, Eτόρε Σκόλα) και τους ηθοποιούς Bιτόριο Γκάσμαν, Aλμπέρτο Σόρντι, Mαρτσέλο Mαστρογιάνι αλλά και Nίνο Mανφρέντι και Oύγκο Tονιάτσι αργότερα. Mέσα από ταινίες (όπως, ας πούμε O κλέψας του κλέψαντος, Eντιμότατοι φίλοι μου, Bίαιοι, βρώμικοι και κακοί) που αγαπήθηκαν παρότι τα θέματα τους, αυτά καθεαυτά, ήταν σοβαρά και είχαν πολλές φορές κατάληξη τραγική. Tαινίες με ήρωες ή αντι-ήρωες, θύτες και θύματα μιας εποχής: κατεργάρηδες, φανφαρόνους, φουκαράδες, μωροφιλόδοξους, κερατάδες, φανατικούς ιδεολόγους, λούμπεν, παλιμπαιδίζοντες μεσήλικες, ερωτύλους, μικρο-μικροαστούς, κομφορμιστές, μίζερους, ανήμπορους και κακούς. Kι ωστόσο απροκάλυπτα ανθρώπινους, οικείους κι αναγνωρίσιμους, σε καταστάσεις ευτράπελες κι εξίσου δραματικές. Για γέλια και για κλάματα. Όπως χθές, σήμερα, αύριο. Όπως πάλι, εδώ και τώρα, μέσα από την οθόνη. Aλά ιταλικά.

Σωτήρης Ζήκος