(Η αυγή του ανθρώπου 3)
του Eduardo Williams
(κριτική: Δημήτρης Μπάμπας)

Στο βάθος της εικόνας, μια παραλία. Ουρανός συννεφιασμένος. Η κάμερα κινείται μέσα στους θάμνους και τα δέντρα, στο αμμώδες έδαφος ακολουθώντας από πίσω έναν άνδρα και μια γυναίκα καθώς περνούν μέσα από τα μονοπάτια, κατευθυνόμενοι προς τη θάλασσα. Ό,τι εντυπωσιάζει τον θεατή είναι η κινηματογράφηση ως ο σκηνοθέτης να χρησιμοποιεί κάποιον ειδικό υπερευρυγώνιο φακό ( ; ). Τα πρόσωπα, οι γραμμές του τοπίου, οι ανθρώπινες φιγούρες παραμορφώνονται.
Λίγο αργότερα βρισκόμαστε σε μία αγροτική κοινότητα. Είναι δειλινό και η κάμερα παρακολουθεί πάλι τις ανθρώπινες φιγούρες καθώς κινούνται ανάμεσα στα σπίτια, τους δρόμους και το τοπίο. Ένας νεαρός που περιφέρεται και συζητάει με τους ντόπιους ξαφνικά καταρρέει. Μία ηλικιωμένη που βγάζει με δυσκολία τα προς το ζην. Τα ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής σπίτια των κατοίκων που χτίστηκαν μετά το τσουνάμι.
Από τη Σρι Λάνκα στην Ασία, στο Περού στη Λατινική Αμερική και από εκεί στην Ταϊβάν, σ' ένα σιδηροδρομικό σταθμό μιας επαρχιακής πόλης. Εκεί ένας Λατινοαμερικάνος και ένας Σρι-λανκέζος περιφέρονται. Βρίσκονται σε έναν ξένο τόπο, η γραφή είναι ιδεογράμματα: κανένα σημείο αναφοράς και οικειότητας. Μια επαρχιακή πόλη της Λατινικής Αμερικής, η λαϊκή αγορά της. Συζήτηση στα ισπανικά και στα κινέζικα.
Μια ομάδα φίλων περιφέρονται στους τόπους τους, αλλά και σε ξένους τόπους, και συζητάνε μεταξύ τους στις μητρικές τους γλώσσες. Συζητήσεις για την κλιματική αλλαγή. Η τροπική ζούγκλα, το αστικό τοπίο, οι αγροτικές κοινότητες. Γλώσσες, τόποι, πρόσωπα του κόσμου εκτός της Δύσης, μπλέκονται και περιπλέκονται.
Η κινηματογραφική κάμερα βρίσκεται στη θέση ενός πανεπόπτη αφηγητή, ο οποίος διατηρεί μία απόσταση από τα τεκταινόμενα και παρακολουθεί από σχετικά μακρυά: ως ένα ανθρώπινο βλέμμα περίεργο και ερευνητικό. Η κινηματογραφική κάμερα γίνεται ένας χαρακτήρας της ταινίας, καθώς κινείται μέσα σε αυτούς διαφορετικούς τόπους και χώρους, καθώς κινηματογραφεί τα πρόσωπα διαφορετικών εθνικοτήτων, καθώς ακούει τις διαφορετικές γλώσσες τους.
Συζητήσεις για τα ζώα και τα πουλιά του τροπικό δάσους. Το μπάνιο στη λίμνη ένα δειλινό. Το νυχτερινό πάρτι στις όχθες της λίμνης.
Ανάμεσα σε ένα ντοκιμαντέρ και μια ταινία μυθοπλασίας, αυτή η πειραματική ταινία διαθέτει μία ισχνή αφηγηματική γραμμή και χαρακτήρες μιας μυθοπλασίας που μετά βίας σκιαγραφούνται: εδώ όμως δεν υπάρχουν δραματικές συγκρούσεις, απλώς στιγμιότυπα της ζωής του κόσμου, στιγμές οικειότητας ή έντασης, η χαλαρότητα των συναναστροφών. Και κυρίως υπάρχουν εικόνες ρευστές, πορώδεις που η μια ρέει και χύνεται στην άλλη, η μια συγχέεται με την άλλη. Δεν υπάρχει το εκτός πεδίου και οι διαστάσεις (ύψος πλάτος, βάθος) των κινηματογραφικών κάδρων στρεβλώνονται και παραμορφώνονται. Καμία σταθερότητα, μόνη η αίσθηση πλεύσης μέσα στον κόσμο.
Ο αργεντίνος σκηνοθέτης χρησιμοποιεί μια ειδική κάμερα 360-μοιρών Virtual reality. "Μια μηχανή, ένας άνθρωπος και ένας εξωγήινος": έτσι την χαρακτηρίζει ο Eduardo Williams, και αυτή η δήλωση προσδιορίζει τον κύριο άξονα της ταινίας. Η κινηματογραφική κάμερα, το βλέμμα του σκηνοθέτη, και μαζί μ' αυτόν το βλέμμα του θεατή, συνιστούν ένα δραματικό χαρακτήρας "dramatis personae" τρισυπόστατο. Τις περιπέτειες αυτού του βλέμματος περιγράφει η αφήγηση.
Η δραματική κορύφωση, αν μπορούσε να ειπωθεί αυτό, της ταινίας δεν είναι παρά ένα πλάνο σεκάνς μέσα στην άγρια ζούγκλα: η κάμερα κινείται στην αρχή αργά, αλλά αργότερα μ' ένα ρυθμό σχεδόν δαιμονικό περιστρέφεται γύρω-γύρω, δημιουργώντας έτσι ένα σύμπαν ήχων και εικόνων που βυθίζουν τον θεατή σε μία παραισθητική, υπερβατική εμπειρία. Είναι ο κόσμος που μας περιβάλλει στον εσώτερο πυρήνα του.
Το τοπίο μιας ηφαιστειακής λίμνης περιτριγυρισμένης από βουνά κάπου στην Ταϊβάν, συνιστά τη λύση της του δράματος. Καθώς η κάμερα κινηματογραφεί την πορεία των νεαρών μέσα στην ύπαιθρο, το ντεκόρ, ο χώρος, το έδαφος, το βάθος πεδίου μετακινείται. Στο βάθος του πλάνου, κοντά στη λίμνη, μία ανθρώπινη φιγούρα αιωρείται στον αέρα. Μια οπτική εμπειρία απολύτως μοναδική, απογειωτική, υπερβατική, μαγική. Μια ταινία ως ένα σαγηνευτικό οπτικό αντικείμενο...

Φεστιβάλ Locarno 2023