(Το γόνατο της Κλαίρης)
του Éric Rohmer
(το σχόλιο της Μαρίας Γαβαλά)

Ερίκ Ρομέρ: «Πού βρίσκω τα θέματά μου; Στη φαντασία μου».
Ταινία ατμόσφαιρας ειδυλλιακών καλοκαιρινών διακοπών, στις όχθες της λίμνης του Ανεσί, σε κλίμα ευνοϊκό για αποδέσμευση από καταστολές ηθικής φύσεως, με τη συμμετοχή (ως δόλωμα) ελκυστικών κοριτσιών που μόλις ξεμύτισαν από την εφηβεία τους, και με έναν τριανταπεντάχρονο κεντρικό ήρωα, διπλωμάτη ως προς την επαγγελματική απασχόληση, αρκετά νάρκισσο και ανεύθυνο, ερασιτέχνη (βλ. τσαπατσούλη) των ανάλαφρων και επιπόλαιων ερωτικών παιχνιδιών, και φυσικά pervers (ας μην το μεταφράσουμε «ο διεστραμμένος», αλλά απλά «ο κολλημένος σε διάφορες ιδεοληψίες, με έντονη ορμή προς τη φετιχιστική ευχαρίστηση). Ο Ζερόμ (ασυζητητί γοητευτικότατη ανδρική κινηματογραφική φιγούρα, που αποκτά σάρκα, οστά και συμπεριφορά μέσα από την ακαταμάχητη περσόνα του Ζαν-Κλωντ Μπριαλί), κλωθογυρίζει, σαν μέλισσα που αντλεί χυμούς, στα μακριά ρομαντικά λουλουδάτα φουστάνια της συγγραφέως Ωρορά, στις τσαχπίνικες βεβαιότητες-σοφιστίες της δεκαπεντάχρονης μικρομέγαλης Λωρά, και στο παθητικό ερωτικό γήτεμα που εκπέμπει η λίγο μεγαλύτερη Κλαιρ, με τα σωματικά θέλγητρά της – κυρίως με το υπέροχο στρογγυλό αψεγάδιαστο γόνατό της, το σημείο ερωτικής επιθυμίας όσο και τελικής, πολυπόθητης, ανθρώπινης παρηγοριάς. Όμως: «Της έπιασα το χέρι και δεν ένιωσα απολύτως τίποτα», εξομολογείται ο Ζερόμ στη φίλη του Ωρορά, ακυρώνοντας την ερωτική συνωμοσία της, το συνοικέσιό της, αυτό που εκείνη έχει μαγειρέψει ανάμεσα σε έναν σχεδόν σαραντάρη και μια δεκαπεντάχρονη. Και όπως γράφει ο Νίκος Σαββάτης, «σ’ αυτήν την ατάκα, ο Ρομέρ συμπυκνώνει όλες τις απαρνήσεις των κεντρικών χαρακτήρων των “ Έξι μύθων περί ηθικής”, διαβλέποντας ήδη, μέσα από την ελευθεριότητα της δεκαετίας του ’70, την ερωτική ανορεξία που ο Γκασπάρ, η επιτομή του cool της δεκαετίας του ’90, θα επιβεβαιώσει στην ταινία ”Ιστορίες του καλοκαιριού”. Και ο Τάσος Γουδέλης, σε τούτη την καλοκαιρινή περιπέτεια, βλέπει το εξής: «Ο Ζερόμ, μέσα σ’ αυτό το ιμπρεσιονιστικό κάδρο όπου οι αποχρώσεις βαραίνουν περισσότερο απ’ όσα δείχνονται σ’ ένα “εκτός”, εισήλθε για λίγο (όπως κάνουν και άλλοι ρομερικοί ήρωες) σ’ ένα μεγάλο ηθικό πεδίο δοκιμασιών και αποχώρησε, αφού πρώτα απέδειξε την – αναμενόμενη, άλλωστε –αδύνατη σκευή του απέναντι σε μια Σοφία που αναλαμβάνει την ασφάλειά της με χιούμορ, βλέποντας τους ανθρώπους να προσπαθούν μάταια να την αντιγράψουν μέσα από χαριτωμένες ελλειπτικές τροχιές». Ενώ ο Μισέλ Δημόπουλος θα μας θυμίσει ξανά, ότι «αυτός ο περίεργος, πείσμων, μοναχικός και συνεπής σκηνοθέτης ακολουθεί τον δικό του στοχασμό, απαρνείται τους συρμούς και καθορίζει τον κινηματογράφο ως τέχνη του ρεαλισμού και της ηθικής στάσης».
«Το γόνατο της Κλαίρης», 1970, πέμπτος κατά σειρά μύθος περί ηθικής του Ερίκ Ρομέρ, στην πλατφόρμα Cinobo.
(Όλα τα αποσπάσματα των κριτικών και σχολίων αντλήθηκαν από τον τόμο “Eric Rohmer”, Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, 2001, Επιλογή κειμένων, σύνταξη, επιμέλεια: Νίκος Σαββάτης, πρόλογος στην έκδοση: Μιχάλης Δημόπουλος, επιμέλεια κειμένων: Αχιλλέας Κυριακίδης).

(Πρώτη δημοσίευση ανάρτηση στο facebook)