(Λάσπη)
του Derviş Zaim

Η μοναδική(;) τουρκοκυπριακή ταινία στην ιστορία του κινηματογράφου είναι μια τολμηρή και χωρίς εθνικιστικές προκαταλήψεις κατάδυση στην πρόσφατη ιστορία της Κύπρου.
Κεντρικά πρόσωπα της αφήγησης είναι τέσσερις φίλοι: όλοι γύρω στα σαράντα έχουν ζήσει τα γεγονότα του 1974, την τουρκική εισβολή και τον επακόλουθο βίαιο χωρισμό των δύο κοινοτήτων. Ο Temel θέλει απεγνωσμένα να μιλήσει για τα εγκλήματα εκδίκησης που διέπραξε εις βάρος των ελληνοκύπριων κατά τη διάρκεια της εισβολής, αλλά φοβάται. Τώρα εργάζεται σ’ ένα πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνώνμ που σκοπό έχει να αμβλύνει την ένταση ανάμεσα στις δύο κοινότητες. Ο Ali πάσχει από μια μυστηριώδη ασθένεια και δεν μπορεί να μιλήσει, συμμετέχει όμως στο πρόγραμμα του ΟΗΕ, στέλνοντας το άγαλμα του στην ελληνοκυπριακή πλευρά για να τοποθετηθεί στο παλιό του σπιτιού ως μια υπόμνηση της παλιάς παρουσίας του στο χώρο. Ο Halil είναι μάλλον αδιάφορος για το παρελθόν και θα προτιμούσε να παραμείνει θαμμένο. Τέλος η αρραβωνιαστικιά του Aisha εργάζεται ως γυναικολόγος σ’ ένα εργαστήριο τεχνητής γονιμοποίησης.
Κεντρικός και κυρίαρχος χώρος στη δραματική πλοκή είναι οι αλυκές, στις παρυφές ενός στρατοπέδου, ένας χώρος όπου υπάρχει η θαυματουργή λάσπη. Γύρω απ’ αυτόν τον χώρο κινούνται τα τέσσερα κεντρικά πρόσωπα και είναι η επίδραση του που τους απελευθερώνει. Ένα αίτημα καταγράφει η δραματική πλοκή της ταινίας: την επιστροφή στο πρόσφατο τραυματικό παρελθόν, όσο δύσκολη και επίπονη είναι. Κυρίως μέσα από τα πρόσωπα του Temel (που κατατρύχεται από τύψεις) και του Ali (που φέρει ακόμα πάνω του τις επιπτώσεις του πολέμου) εκφράζεται ένα αίτημα για μια ειρηνική πορεία, για επαναπροσέγγιση των δύο κοινοτήτων. Ο σκηνοθέτης φορτίζει χώρους και πράγματα με μια συμβολική αξία και τοποθετεί μέσα σ’ αυτά τα πρόσωπα. Περιέχοντας σκηνές που σοκάρουν (όπως η εξομολόγηση για τα εγκλήματα πολέμου και εκδίκησης), η ταινία είναι μια ειλικρινής και άμεση έκκληση για συμφιλίωση. Οι όροι απλοί και σύντομοι: ενδοσκόπηση, εξομολόγηση και ανάγκη για τη δημιουργία ενός νέου (έστω και τεχνητά γονιμοποιημένου μέλλοντος).
Η ταινία, που όπως έδειξαν τα πρόσφατα γεγονότα εκφράζει πλειοψηφικές απόψεις στο εσωτερικό της τουρκοκυπριακής κοινότητας, σκηνοθετήθηκε από τον βραβευμένο σε προηγούμενο φεστιβάλ Θεσ/νίκης Derviş Zaim και με ελληνοκυπριακά κεφάλαια στην παραγωγή.
Γυρίστηκε πριν το “άνοιγμα” των συνόρων την άνοιξη του 2003, και αυτό έχει την σημασία του.
Δ.Μ.