O Γκούσταβ Ντόιτς / Gustav Deutsch ανήσυχο και θυελλώδες πνεύμα, μεταπήδησε από την αρχιτεκτονική στο σινεμά στα τέλη της δεκαετίας του '80 και υιοθέτησε ένα sui generis ύφος που μεταμορφώνει το αρχειακό υλικό σε συναρπαστική κινηματογραφική πραγματικότητα. Το πειραματικό κινηματογραφικό σύμπαν του είναι μια απρόσμενη σύνθεση που φέρνει κοντά το χθες και το σήμερα του σινεμά.

Οι ταινίες

Film ist 1-6 (1998): Μια μνημειώδης κινηματογραφική εμπειρία, η οποία παρουσιάζει μια μοναδική προσέγγιση στην αρχειακή έρευνα και τη λεγόμενη «οπτική» σκέψη, πειραματίζεται με τα όρια της αναλογίας και των συσχετισμών και εξερευνά την εξωτερική ομοιότητα των σωμάτων, των αντικειμένων, των κινήσεων και των αφηγήσεων στην ιστορία του πρώιμου κινηματογράφου. Μια αρχαιολογικού τύπου ανασκαφή ανοίκειων, αιθέριων εικόνων που υποστηρίζουν, με τον τρόπο τους, πως ο γενέθλιος τόπος του σινεμά ήταν το επιστημονικό εργαστήριο.

Film ist. 7-12 (2002): Στο δεύτερο μέρος του κινηματογραφικού πρότζεκτ Film Ist. ο Ντόιτς ανατρέχει στη σχέση ανάμεσα στο φιλμ, τα κινηματογραφικά στούντιο και το βαριετέ, καθώς «επεξεργάζεται ένα συγκλονιστικό κατάλογο αρχειακού υλικού και τον μεταμορφώνει σε ένα λεξικό για την τεχνολογική μορφή και λειτουργία του κινηματογράφου. Μια χορογραφημένη συμπαγής δομή που ξεπερνά τη στενή μεθοδολογία της έρευνας, ως ένα λεπταίσθητο, μετανθρώπινο ποιητικό δοκίμιο» (Στίβεν Μπολ, Real Time).

World Mirror Cinema (2005): Μια όψη του κόσμου, όπως αυτή διαφαίνεται μέσα από την κινούμενη εικόνα: μια εικόνα γεμάτη αντιφάσεις, σασπένς, πίστη στη δύναμη των ταινιών, χωρίς εξωτερικό σχολιασμό. Πλάνα αρχείου από τις πρώτες μέρες του κινηματογράφου, στα οποία βλέπουμε τις κινηματογραφικές αίθουσες στο αστικό τους περιβάλλον -παρατηρώντας τη ζωή στους δρόμους, τους όλο περιέργεια περαστικούς που χαζεύουν και τις αντιδράσεις τους στον φακό-, συνομιλούν με τις ίδιες τις ταινίες που παίζονται σε αυτές τις αίθουσες. Ένα διεγερτικό έργο σε εξέλιξη, το οποίο επιτρέπει στην πραγματικότητα του δρόμου να ανοίξει ένα διάλογο με τον κόσμο του σινεμά.  

Film Ist: Ένα κορίτσι και ένα όπλο (2009): Ένα κινηματογραφικό δράμα σε πέντε πράξεις για ένα από τα αρχαιότερα θέματα στην ιστορία του κινηματογράφου και της ανθρωπότητας: την αντιπαράθεση των φύλων. Μια υπνωτιστική εξερεύνηση του σινεμά ως έκφραση του Θανάτου ή του Έρωτα (με έναν τίτλο-αναφορά στην περίφημη ρήση του Γκοντάρ περί του τι χρειάζεται για να γυρίσεις μια ταινία), η οποία ενώνει θραύσματα από εθνογραφικές ταινίες, επιστημονικά ντοκιμαντέρ, πρώιμες ταινίες πορνό, αλλά και σκηνές από ευρωπαϊκές αφηγηματικές ταινίες της δεκαετίας του ’30, γκρεμίζει κάθε διάκριση ανάμεσα στα είδη και τελικά παρουσιάζει ένα πυρετώδες όνειρο –ή εφιάλτη– από σελιλόιντ.

Το δικό μου Σάντνες. Ένας κινηματογραφικός Άτλας (2010): Μια έρευνα σε κινούμενες εικόνες από ιδιωτικά αρχεία ενός τόπου και των κατοίκων του, οι οποίες σταχυολογήθηκαν και συναρμολογήθηκαν υπό τη μορφή ενός κινηματογραφικού άτλαντα. Από το πρώιμο σινεμά στα ταινιάκια που γυρίστηκαν iPhone και από τα οικιακά βίντεο στην παγκόσμια σκηνή του YouTube, το πρότζεκτ αφηγείται μια φανταστική συλλογική ιστορία, μέσα από την καταγραφή ιδιωτικών ζωών.

Σημειώσεις και σκαριφήματα (2016): Αυθόρμητες, απροσχεδίαστες, διόλου στημένες λήψεις, ως επί το πλείστον σε ξένες χώρες, όπου δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στο συνηθισμένο, δοκιμάζοντας έτσι την ευρηματικότητα του ερευνητή στο καθημερινό και τετριμμένο.

Πώς ζούμε. Γράμματα στην οικογένεια (2017): Μια σπουδή στις πιο μύχιες, εφήμερες κινηματογραφικές πρακτικές, που ακολουθεί τη φόρμα της επιστολογραφίας. Τα οικογενειακά βίντεο που συγκροτούν το φιλμ είναι σαν κινούμενες καρτ-ποστάλ, που αφηγούνται διάφορες ζωές και διαδρομές στον 20ό αιώνα. Μ’ αυτό τον τρόπο, η ταινία δεν συγκροτεί απλώς μια κοινότητα, αλλά εδραιώνει παράλληλα και μια διαχρονική συντροφικότητα, η οποία επιτρέπει σε διαφορετικές γενιές κινηματογραφιστών να συνομιλήσουν μεταξύ τους και, μέσω της κινηματογραφικής οθόνης, και με μας.

(δ.τ.)