bordo1.jpg
[Για Σχολή Κινουμένων Σχεδίων του Ζάγκρεμπ] Ξεκινήσαμε τότε ακολουθώντας τα πρότυπα του Ντίσνεϊ και φτιάξαμε ασπρόμαυρες ταινίες για παιδιά. Στην αρχή, δεν διαθέταμε γνώσεις, όμως ο καλός σχεδιαστής δεν δυσκολεύεται να κατακτήσει τα βασικά. Βέβαια, τότε θεωρούσαμε ότι θα μπορούσαμε να φτιάξουμε μια ταινία μέσα σε δυο μήνες. Χρειάστηκε να μείνουμε μέρες ολόκληρες μέσα στο σχεδιαστήριο, και τελικά να ολοκληρώσουμε την ταινία μέσα σε έναν χρόνο. Τον Μάιο του 1951 βγήκε το πρώτο μας φιλμ με τίτλο ’’Τhe Big Meeting’’.
[Μετά από 5 χρόνια, λόγω προβλημάτων] Ξεκινήσαμε εκ νέου, σε άλλες βάσεις. Κάναμε πλέον σοβαρά καλλιτεχνικά κινούμενα σχέδια, και όχι για παιδιά. Ασχοληθήκαμε με την τέχνη της εμψύχωσης και δημιουργήσαμε ταινίες για όλες τις ηλικίες.
Εγώ δεν συμφωνώ με τον όρο  «Σχολή του Ζάγκρεμπ». Δίνει την εντύπωση ότι πρόκειται για μια πανεπιστημιακή σχολή, στην οποία μπορεί κάποιος να διδαχθεί για το σχέδιο. Ο όρος ‘’Σχολή’’ αφορά κυρίως στο ύφος που υιοθετήσαμε. Εγώ προτιμώ τον όρο ‘’κύκλος, ομάδα Ζάγκρεμπ’’.

(...) Μέχρι τη δεκαετία του 1980 προστέθηκαν και άλλα μέλη στην παρέα μας, ωστόσο, η πολιτική αλλαγή στη Γιουγκοσλαβία το 1991, κατά την οποία η Κροατία έγινε ανεξάρτητο κράτος, προκάλεσε τεράστιες αλλαγές. Από τον σοσιαλισμό περάσαμε στον καπιταλισμό και η μετάβαση αυτή δεν έγινε ομαλά. Ωστόσο, η παραγωγή μας συνεχίστηκε, δημιουργήσαμε καλές ταινίες και εκείνη ήταν η εποχή κατά την οποία οι δημιουργοί animation άρχισαν να κερδίζουν περισσότερες διακρίσεις. Το ζητούμενο δεν είναι να φτιάχνεις μόνο μια άρτια τεχνικά ταινία με τη βοήθεια του υπολογιστή. Πρέπει να έχεις χέρια και μυαλό για να κάνεις τέχνη, κι αυτό έχει χαθεί λιγάκι τελευταία.
bordo2.jpg
(...) Κάποτε στο Φεστιβάλ Κινουμένων Σχεδίων του Ζάγκρεμπ συμμετείχε και η Ντίσνεϊ. Ο εκπρόσωπος της εταιρείας αρχικά απόρησε πώς μπορούσα και έκανα ταινίες, αλλά στην πορεία μου είπε ‘‘εδώ μπορεί να μην είστε πλούσιοι, δουλεύετε όμως καλύτερα’’. Στις σοσιαλιστικές χώρες επικρατούσαν αρκετά καλές συνθήκες, γιατί καθήκον του δημιουργού ήταν η παραγωγή καλλιτεχνικών ταινιών. Στην εποχή μου γινόταν πολύ καλές ταινίες στην Πολωνία, τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία. Επίσης, μετά το 1991, τα πρωτεία κρατά η Ουγγαρία, με στούντιο μάλλον ιδιωτικά και με παραγωγή που κινείται σε υψηλά επίπεδα, όσον αφορά στην ποιότητα και την ποσότητα. Θεωρώ, πάντως, ότι βρισκόμαστε σε φάση μετάβασης.

(...) Προσωπικά, δεν αντιμετώπισα προβλήματα [με το καθεστώς στη Γιουγκοσλαβία]. Κάναμε ταινίες με θέμα τη βία, τον ναζισμό, το μιλιταρισμό, κ.ά., με έμμεσες αναφορές και στη Γιουγκοσλαβία, ωστόσο επρόκειτο μάλλον για κοινωνική, παρά για πολιτική κριτική. Στη Γιουγκοσλαβία το σοσιαλιστικό καθεστώς διέφερε ριζικά από αυτό της ΕΣΣΔ. Οι καλλιτέχνες είχαν ελευθερία λόγου, βεβαίως χωρίς να στρέφονται κατά του σοσιαλισμού. Οι δικές μας ταινίες μιλούσαν για τις κοινωνικές αδυναμίες και την έλλειψη ελευθερίας εν γένει.

(αποσπάσματα από συνέντευξη τύπου και masterclass του Borivoj Bordo Dovnikovic/ Μπόριβοϊ Ντοβνίκοβιτς-Μπόρντο στο 51ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης)