του Kiro Russo
(η κριτική της Ζωής- Μυρτώς Ρηγοπούλου)

Πανομοιότυπα κτίρια σε σειρές, άχαρα και συχνά μισοτελειωμένα, τελεφερίκ που αρμενίζουν σε μια θάλασσα από καλώδια, βρώμικοι τοίχοι, φθαρμένες αφίσες, ήχοι από μαστορέματα, εικόνες που παραμορφώνονται για να δηλωθεί η ουσία. Απ’ την πρώτη κιόλας σεκάνς, πριν καν πέσουν οι τίτλοι της αρχής, το El gran movimiento, του Kiro Russo, μας φανερώνει τις προθέσεις του. Η Λα Παζ της Βολιβίας, ψηλότερη πρωτεύουσα του κόσμου, πόλη που αναπνέει ανάμεσα στο παραδοσιακό και το μοντέρνο, μητρόπολη ασυνήθιστη για τα δυτικά μας μάτια, γρανάζι, όμως, του ίδιου συστήματος που συνθλίβει και τις δικές μας ζωές είναι η πραγματική πρωταγωνίστρια της ταινίας.
Μυθοπλασία που μοιάζει με ντοκιμαντέρ, ρεαλισμός που αποπνέει μυθολογικό στοιχείο, κοινωνικό σχόλιο και πολιτική κριτική, μια αστική συμφωνία αρρώστιας και ίασης, το El gran movimiento κατορθώνει να πατήσει σε πολλές βάρκες μαζί και μέσα από έναν παράτολμο κι ευφάνταστο συνδυασμό στοιχείων κινηματογραφικά παράταιρων να βρει τη γλώσσα του και ν’ αποδώσει πετυχημένα και με ακρίβεια το νόημά του.
Οι ιστορίες του άνεργου εργάτη ορυχείων Έλντερ και των φίλων του που ήρθαν πένητες αλλά με υψωμένη γροθιά στη Λα Παζ για να βρουν δουλειά, του σοφού αλήτη Μαξ που ονειροφαντάζεται και γιατροπορεύεται στις παρυφές της αστικής ζούγκλας και της καλόκαρδης μάμα Παντσίτα που επικαλείται ανύπαρκτες πιθανά συγγένειες για να βοηθήσει, εμμένοντας μάλλον σ’ ένα ξεχασμένο μητριαρχικό παρελθόν, βρίθουν συμβολισμού και ουσίας, εκπροσωπώντας πολλούς ακόμα ανθρώπους που το σύστημα καθιστά «αόρατους» και των οποίων τις ζωές αγνοούμε. Σ’ ένα βαθύτερο και πιο σημαντικό επίπεδο για την ταινία, ωστόσο, λειτουργούν, ως το πρόσχημα και το όχημα μιας καταβύθισης στον αστικό ιστό, που ξεκινά απ’ τους ήχους και τις εικόνες της πόλης, την αρχιτεκτονική και την καθημερινή της ζωή, για να φτάσει μέσα απ’ τις κοινωνικές και ταξικές της διακλαδώσεις στην ίδια την «καρδιά του κτήνους» που αντίθετα με τα λεγόμενα του γιατρού, κρύβει μέσα του το διάολο, αλλά δεν έχει απωλέσει διαπαντός και την ικανότητά του να γιατρέψει.
Ο σκηνοθέτης και σεναριογράφος Russo αφήνει την πειραματική του διάθεση ελεύθερη, κινηματογραφεί στις πιο φτωχές κι αθέατες γωνιές της πόλης, επωφελείται στο έπακρο από την ντοκιμαντερίστικη οπτική για να αναδείξει τους ήρωες και την δυναμική της ιστορίας, αλλάζει συνεχώς στιλ, γωνίες και φωτισμό, κατορθώνοντας (τις περισσότερες φορές) να δέσει τις διαφορές μεταξύ τους, ενσωματώνει στη δράση μέχρι και μια σκηνή μιούζικαλ και μας χαρίζει αρκετές αξιομνημόνευτες σκηνές όπως τους εργάτες να δοκιμάζουν ρούχα ή να σχολιάζουν το αμερικανικό πρωτάθλημα πάλης, αλλά και τις υπέροχες πωλήτριες της υπαίθριας αγοράς που φωτίζουν με την παρουσία και τη στάση τους όλη την ταινία.
Απέναντι στη σκοτεινιά της καπιταλιστικής λογικής που μας αλέθει όλους σαν μηχανή του κιμά, τα υπέρλογα στοιχεία της φύσης που πρεσβεύει ο Μαξ, κατορθώνουν εν τέλει να λειτουργήσουν ως αντίβαρο, και να δράσουν θεραπευτικά, επαναφέροντας τον Έλντερ σ’ ένα χρόνο όπου ο άνθρωπος δεν είναι μόνο εμπόρευμα και καταναλωτικό προϊόν, αλλά οντότητα που δικαιούται να ζήσει, αφαιρώντας του τη μαυρίλα απ’ τα πνευμόνια και δίνοντάς του την ευκαιρία για μια κανονική ανάσα και μια δεύτερη αρχή που μάλλον εξαρτάται απ’ τον ίδιο, όπως κι απ’ τον καθένα μας αν θα είναι εφικτή και εύκολη, όπως ίσως θέλει να μας πει κι ο σκύλος-φύλακας στο όνειρο του Μαξ που απλά στέκεται απέναντι και μας κοιτάει.

El gran movimiento του Kiro Russo
(Βολιβία, Γαλλία, Ελβετία, Κατάρ, 2021, 85)