(Η Μεγάλη Νύχτα του Φρανσίσκο Σάνκτις)
των Andrea Testa & Francisco Márquez
Με φόντο τα ταραγμένα χρόνια μιας στρατιωτικής δικτατορίας, αυτή ταινία νυχτερινής περιπλάνησης εστιάζει στα βάρη που απρόοπτα και απροειδοποίητα ένας συνηθισμένος άνθρωπος αναλαμβάνει να σηκώσει.
Ο Francisco Sanctis (στο ρόλο ο Diego Velázquez), ο κεντρικός χαρακτήρας της αφήγησης είναι ένας οικογενειάρχης, πατέρας 2΄παίδων, υπάλληλος σε μια επιχείρηση τροφίμων. Η επανεμφάνιση μιας παλιάς φίλης, της Elena, βυθίζει τον ήρωα, ακούσια, στον κόσμο της παρανομίας. Οι εποχές είναι δύσκολες: βρισκόμαστε στο 1977, στα ταραγμένα χρόνια (και δύσκολα) της αργεντίνικης junta, όπου η εξουσία είναι άτεγκτη, σκληρή και αόρατη. Ο Francisco Sanctis βρίσκεται αντιμέτωπος με τα ασήκωτα βάρη μιας ηθικής ευθύνης και ενός διλήμματος: να σώσει από τον αφανισμό πρόσωπα που δεν γνωρίζει, να τους προειδοποιήσει για τις απειλές και τους κινδύνους, θέτοντας τον εαυτό του σε κίνδυνο;
Έχοντας ως πρώτη ύλη ένα μυθιστόρημα του Numberto Costantini (ενός συγγραφέα με θητεία στην αντίσταση), η σκηνοθεσία εξαρχής σχεδιάζει το πορτραίτο του ήρωα ως ενός μικροαστού οικογενειάρχη, απορροφημένου από την οικογενειακή ζωή (και τις καθημερινότητες της). Είναι οι απρόοπτες αναταράξεις που καλείται να διαχειριστεί που τον εκτροχιάζουν από την καθημερινότητα του. Αναταράξεις που προκαλούνται, όχι από τις πράξεις ή τις ενέργειες του, αλλά από το γεγονός και μόνο ότι ζει σε εποχές δύσκολες.
Τα ηθικά διλήμματα είναι σαφή, καθαρά και έντονα: διχάζεται ανάμεσα σ' ό,τι η ηθική και ο ανθρωπισμός επιβάλλει και τις επιταγές και επιβολές μιας μικροαστικής ηθικής.
Ακολουθώντας τον ήρωα κατά πόδας στις νυχτερινές περιπλανήσεις του, εστιάζοντας πάνω στο ανέκφραστο πρόσωπο του, οι σκηνοθέτες βυθίζουν τον θεατή στο ημίφως ενός καθεστώτος αυταρχικού, όπου ο πολίτης είναι έρμαιο της εξουσίας. Ό,τι παρακολουθούμε είναι η σταδιακή αποσταθεροποίηση του ήρωα, η υπονόμευση της οποίας κανονικότητας του, το πρόσωπο του γίνεται ένα πεδίο μάχης: βλέπουμε τις επιθέσεις που δέχεται και τις ισχνές άμυνες του, τις αγωνίες και τα άγχη του. Είναι ή έξοδος του από την απάθεια, η εγκατάλειψη της στάσης του απόμακρου παρατηρητή: η αμφιβολία εισβάλλει στο βλέμμα.
Ως ένα θρίλερ, με τις εντάσεις να υποβόσκουν και τις δραματικές κορυφώσεις να απουσιάζουν, η αφήγηση καταλήγει να εγκλωβίζει τον θεατή μέσα στα σκότη και τις αγωνίες της νύχτας, αλλά και της ύπαρξης του Francisco Sanctis…
Δημήτρης Μπάμπας
