του Jafar Panahi

Περιπλανώμενος στις σκοτεινές όψεις της ιρανικής κοινωνίας, ο Jafar Panahi εστιάζει πάλι, μετά τον Κύκλο, στην αποπνικτική, σχεδόν ασφυκτική, ατμόσφαιρα της.
Ο Hussein είναι ένας βετεράνος του πολύχρονου και αιματηρού ιρανο- ιρακινού πολέμου. Υπέρβαρος, λόγω της κορτιζόνης, και μ’ ανεπούλωτα ακόμα τα ψυχικά τραύματα, κάνει διανομές σε μια πιτσαρία. Ο πιο στενός του φίλος είναι ο συνάδελφος του Ali. Παράλληλα με την εργασία τους διαπράττουν μικροκλοπές και ονειρεύονται να πιάσουν την καλή. Μια τυχαία επίσκεψη τους σ’ ένα πολυτελές κοσμηματοπωλείο είναι κομβική στην αφηγηματική γραμμή: ο Hussein αισθάνεται τη βαθύτατη περιφρόνηση του ιδιοκτήτη λόγω της ανέχειάς του. Μαζί με τον Ali θα αποφασίσουν να το ληστέψουν…
Αποτελούμενη από μικρά επεισόδια που απεικονίζουν τις νυχτερινές διαδρομές του κεντρικού ήρωα, η ταινία απεικονίζει την κρυφή ζωή της ιρανικής κοινωνίας και τις ακραίες αντιθέσεις της: ο πλούτος και η ανέχεια, η ελευθεριότητα και τα αυστηρά ισλαμικά ήθη. Όλες οι διαδρομές του ήρωα κατατείνουν σ’ ένα: στο να μεταδώσουν την αίσθηση αποκλεισμού του, στο να περιγράψουν το βίωμα της εξορίας του. Πρόσωπο που έχει ζήσει στο προεπαναστατικό Ιράν, που επιβίωσε ενός πολέμου μοιάζει να μην έχει τόπο να σταθεί. Η περιφρόνηση λοιπόν που αισθάνεται από τον ιδιοκτήτη του κοσμηματοπωλείου δείχνει να είναι πολύ πιο ευρεία και πλατειά: είναι η αίσθηση που αποκομίζει ο ήρωας καθώς κινείται μέσα στην πόλη.
Παράλληλα ο σκηνοθέτης σχεδιάζει, όπως και στον Κύκλο, ένα κοινωνικό χώρο που τελεί υπό διαρκή περιορισμό (η σκηνή με το νυχτερινό πάρτι και την αστυνομία ηθών είναι τυπική αυτού του κλίματος). Εν τέλει τα κάγκελα που υπάρχουν το κοσμηματοπωλείο δεν είναι παρά τα κάγκελα μιας ανοιχτής φυλακής. Και ο Hussein δεν είναι παρά ένας καταδικασμένος σε ισόβια φυλακισμένος της, που αποφασίζει επιτέλους να δραπετεύσει…
Βραβεύθηκε στις Κάννες (2003) με το βραβείο του τμήματος Un Certain Regard, ενώ το σενάριο της ταινίας είναι γραμμένο από τον σημαντικό ιρανό σκηνοθέτη Abbas Kiarostami.
Δημήτρης Μπάμπας

"Ανισότητες υπάρχουν σε κάθε χώρα του κόσμου. Λόγω των λανθασμένων πολιτικών αποφάσεων και των οικονομικών προβλημάτων, δεν υπάρχει πλέον η μεσαία τάξη. Και το χάσμα μεταξύ των πλούσιων και φτωχών συνεχώς διευρύνεται: αυτό συμβαίνει τώρα. Αυτό προκαλεί βία και επιθετικότητα. Και κάθε άνθρωπος αντιδρά στο πρόβλημα αυτό διαφορετικά. Ο Hussein δεν είναι κλέφτης: αν ήταν τότε θα έκλεβε τον πλούσιο. Θέλει να υπερασπίσει τον ανθρώπινο πρόσωπο του από την ταπείνωση. Δεν χρειάζεται να πούμε αν έχει δίκιο ή άδικο. Λέμε όμως πώς έχουν τα πράγματα".
(αποσπάσματα από συνέντευξη του Jafar Panahi, σκηνοθέτη του Crimson Gold στο World Socialist Web Site)